معرفی، آموزش و بررسی بازی جس سوئیسی (Swiss Jass)

جس گروهی از محبوب‌ترین بازی‌های کارتی است که در کشور سوئیس به عنوان یک بازی ملی شناخته شده و محبوبیت فراوانی دارد. این بازی‌ها معمولا با یک بسته 36 کارته انجام می‌شود و انواع مختلفی دارد. در ادامه این مقاله به معرفی و آموزش بازی جس سوئیسی خواهیم پرداخت. پس همراه بیوکازینو باشید.

معرفی بازی

تعداد زیادی از محبوب‌ترین بازی‌های کارتی در سوئیس، به ویژه در کانتون‌های آلمانی زبان، متعلق به گروه جس (Jass) هستند. این بازی‌ها با کارت‌های سوئیسی مشخصی انجام می‌شوند که به کارت‌های جس معروف شده‌اند.

جس در سوئیس بسیار محبوب است، به طوری که حتی بازی‌هایی که هیچ ارتباطی با گروه جس ندارند، گاهی اوقات با عنوان انواعی از جس توصیف می‌شوند. کلمه جسن (Jassen) به معنای انجام هر نوع از بازی کارتی با بسته کارت سوئیسی است.

قوانین و توصیه‌هایی به زبان آلمانی برای این بازی‌ها و بسیاری دیگر از بازی‌های جس را می‌توان از طریق وب سایت جسونکل (Jassonkel) به دست آورد.

بازی‌های جس سوییسی (Swiss Jass) دارای تعدادی ویژگی مشترک هستند که برای صرفه جویی در تکرار در جای دیگر، همگی در این صفحه توضیح داده خواهند شد. این ویژگی‌های مشترک عبارتند از:

• رتبه و ارزش کارت‌ها
• قوانین تریک
• ویس (Weis)
• استوک (Stöck)

رتبه و ارزش کارت‌ها در بازی جس سوئیسی

یک بسته استاندارد جس دارای 36 کارت است. در غرب و جنوب سوئیس از کارت‌های فرانسوی برای این بازی استفاده می‌شود. این کارت‌ها شامل چهار خال دل، خشت، پیک و گشنیز می‌شوند. کارت‌های هر خال عبارتند از: آس، شاه، بی بی، سرباز، 10، 9، 8، 7، 6. در شمال شرق، کارت‌ها دارای خال‌های آلمانی سوئیسی زنگ، سپر، بلوط و گل رز هستند. کارت‌های موجود در هر خال در این نسخه عبارتند از: آس (یا بذر)، شاه، اوبر، آندر، بنر، نه، هشت، هفت و شش. جس در لیختن‌اشتاین با کارت‌های آلمانی سوئیسی و در فورارلبرگ، غربی‌ترین استان اتریش، با استفاده از کارت‌های تک سر آلمانی (به اصطلاح طرح سالزبرگر) که متشکل از خال‌های دل، زنگ، برگ و بلوط است، بازی می‌شود. این کارت‌ها شامل آس (بذر)، شاه اوبر، آنتر، 10، 9، 8، 7 و  هستند.

در برخی از نسخه‌های بازی‌ جس که اخیراً توسعه یافته‌اند، سلسله مراتبی از خال‌ها وجود دارد. با این حال چندین ایده متناقض در مورد این که چه نوع از تطابقی باید بین خال‌های آلمانی سوئیسی، خال‌های فرانسوی و خال‌های مورد استفاده در فورارلبرگ (Vorarlberg) وجود داشته باشد، وجود دارند. قوانین مربوط به جس عمدتاً در مورد مطابقت و رتبه بندی خال‌ها از بالاترین به پایین‌ترین به صورت زیر با هم در توافق هستند.

آلمانی سوییسی	فرانسه	اتریش
زنگ	دل	دل
سپر	خشت	زنگ
بلوط	پیک	برگ
گل رز	گشنیز	بلوط

با این حال، کارت‌هایی که نشان‌های خال آلمانی فرانسوی و سوئیسی را به طور همزمان روی هر کارت نشان می‌دهند نیز به چاپ رسیده‌اند. این کارت‌ها به احتمال زیاد برای مسابقات بین بازیکنان نقاط مختلف سوئیس در نظر گرفته شده‌اند. نوشته‌های روی این کارت‌ها به این صورت است: زنگ = خشت، سپر = پیک، بلوط = گشنیز، گل رز = دل.

توجه داشته باشید که در بسته‌های آلمانی سوئیسی، آس‌ها که با عنوان بذر نیز شناخته می‌شوند، دارای دو نماد بزرگ خال هستند: در اصل این کارت‌ها در واقع دوسه بوده‌اند. بنرها همچنین دارای دو علامت خال هستند و باید به راحتی از آس تشخیص داده شوند، زیرا نمادهای آن‌ها روی یک پرچم یا بنر ظاهر می‌شوند. شاید تنها کارت حیله‌آمیز آس سپر باشد که می‌تواند گیج‌کننده شود، زیرا سپرها شکلی متفاوت از سایرین دارند. آس سپر و بنر زنگ در زیر نشان داده شده است. شاه، اوبر و آندر هر خال با کلمات KÖNIG، OBER و UNDER که روی کارت چاپ شده است، مشخص می‌شوند.

در بسته‌های اتریشی، آس‌ها دو نماد خال دارند، شاه‌ها نشسته‌ و تاج‌گذاری شده‌اند. اوبرها با نماد خال در بالا ایستاده‌اند. آندرها نیز با نماد خال در پایین کارت ایستاده‌اند.

در آمریکای شمالی، کارت‌ها و تجهیزات جس را می‌توان از TaroBear’s Lair تهیه کرد.

بازی‌های جاس بازی‌های تریک هستند. هنگامی که حکم در بازی وجود داشته باشد، رتبه‌ها و ارزش کارت در خال حکم با سایر خال‌ها متفاوت است. رتبه کارت‌ها در هر خال، از بالاترین به پایین‌ترین، و ارزش آن‌ها در امتیاز کارت در جدول زیر آورده شده است:

علاوه بر این، هر کسی که آخرین تریک را برنده شود، 5 امتیاز اضافی دریافت می‌کند. بنابراین تعداد کل امتیازهای کارت موجود در بازی 157 خواهد بود.

بازیکن یا تیمی که تمام تریک‌ها را برنده ‌شود، در اصطلاح بازی را ساخته است. برای این کار آن‌ها به طور معمول 100 امتیاز کارت اضافی کسب می‌کنند. این منجر به ایجاد مجموع 257 امتیاز در بازی می‌شود.

آندر حکم (زیر حکم)، پوور ( Puur) نامیده می‌شود. در نسخه سوئیسی کلمه باور (Bauer) به معنای دهقان که به شکل Bower در Euchre نیز آمده است به این منظور استفاده می‌شود. 9 حکم، نال (Nall) نام دارد.

چندین نسخه از بازی جس دارای گزینه‌هایی برای بازی بدون حکم هستند. در چنین صورتی برای جبران کمبود پوور و نال، امتیاز  هشت به جای صفر، 8 در نظر گرفته می‌شود؛ به طوری که مجموع امتیازات موجود هنوز 157 باقی بماند. در زمانی که گزینه‌های حکم وجود ندارند، امکان انتخاب بازی اوبنابه (Obenabe) (‘von oben hinab’ = ‘از بالا به پایین’) وجود دارد. در‌ این حالت همه خال‌ها از بالا به پایین به صورت آس-شاه-بی بی/اوبر- سرباز/آندر -10/بنر -9-8-7-6 ارزش گذاری می‌شوند؛ یا این که به صورت آندنوف (Undenuffe) (‘von unten hinauf’ = ‘پایین به بالا’) (معمولاً Un’enu’e تلفظ می‌شود) که در آن رتبه بندی به صورت معکوس و از بالا به پایین به این صورت است: 6-7-8-9-10/بنر- سرباز/آندر – بی بی/اوبر- شاه و آس است، انجام می‌شود.

قوانین گرفتن‌ تریک در جس سوئیسی (Swiss Jass)

تمام بازی‌های جس سوییسی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت انجام می‌شوند. کارت‌ها به صورت تریک بازی می‌شوند. طبق معمول، هر تریک توسط بالاترین حکم در آن برنده‌ می‌شود؛ یا اگر حکم بازی نشده‌ باشد، با بالاترین کارت خال هدایت شده، برنده‌ خواهد شد. برنده هر تریک هدایت‌گر تریک بعدی خواهد بود. در بسیاری از بازی‌ها، بازیکن سمت راست دیلر هدایت‌گر اولین تریک است. با این حال در برخی مواقع بازیکن با بالاترین پیشنهاد، شروع کننده خواهد بود.

هر کارتی می‌تواند به یک تریک هدایت شود. قوانین مربوط به کارت‌هایی که سایر بازیکنان می‌توانند در یک تریک بازی کنند، در جس سوییسی منحصر به فرد است. لطفا مطالب زیر را با دقت بخوانید! اگر خال غیر حکمی به بازی هدایت شود و شما یک کارت از خال هدایت شده داشته باشید باید یا از آن پیروی کنید (هر کارتی از خال هدایت شده‌ را بازی کنید)؛ یا با رعایت قانون زیر حکم (UnderTrump)، یک حکم بازی کنید. اگر حکم به بازی هدایت شود، اگر می‌توانید باید با حکم بازی را دنبال کنید، مگر این که تنها حکم در دست شما آندر(پوور) باشد. در این صورت می‌توانید هر کارتی را بازی کنید. اگر هیچ کارتی از خال هدایت شده‌ ندارید، می‌توانید هر کارتی را مشروط به رعایت قانون زیر حکم، بازی کنید.

قاعده زیر حکم (Undertrump)

دو نسخه از این قانون بسته به این که کدام نوع از جس را بازی می‌کنید، وجود دارد.

اگر بازی، یک بازی کاملاً مثبت مانند جس شایبر (Schieber)، هندجس (Handjass) یا جس اشتایگر (Steiger) باشد، که هدف در آن کسب امتیاز کارت است، قانون سختگیرانه‌تری اعمال می‌شود:

• اگر یک غیر حکم به بازی هدایت شده‌ باشد و بازیکن دیگری حکم بر روی آن بازی کرده باشد، شما مجاز به بازی با حکم پایین‌تر نیستید، مگر این که چیزی جز حکم در دست شما باقی نمانده‌ باشد. در این صورت می‌توانید هر حکم دلخواهی را بازی کنید.

اگر بازی، به حالت منفی یا ترکیبی مانند هیندرسی، میتلره یا دیفرنزلر (Hindersi، Mittlere یا Differenzler) بازی شود، که در آن هدف این است که تا جای ممکن امتیاز کارت نگیرید، و یا شاید برای جلوگیری از امتیاز گرفتن یا نزدیک شدن به یک مقدار خاص تلاش کنید، قاعده زیر حکم ضعیف‌تر است. در چنین وضعیتی قانون زیر اعمال می‌شود:

• اگر یک غیر حکم به بازی هدایت شده‌ باشد و بازیکن دیگری حکم بازی کرده باشد، شما مجاز به بازی با حکم پایین‌تر نیستید، مگر این که هیچ کارتی از خال هدایت شده نداشته باشید؛ در این صورت می‌توانید هر کارتی را بازی کنید.

ویس (Weis)

کلمه ویس به مجموعه‌ای از کارت‌ها اشاره می‌کند که در شروع بازی در دست بازیکن نگه داشته می‌شوند. این کارت‌ها ممکن است برای کسب امتیاز اعلام شوند. دو راه برای شمارش ویس وجود دارد: ویس بزرگ و ویس کوچک.

ویس‌های کوچک

• دنباله‌ای از سه کارت در خال: 20 امتیاز
• دنباله‌ای از چهار کارت در خال: 50 امتیاز
• چهار ده (بنر): 100 امتیاز
• چهار اوبر / بی بی: 100 امتیاز
• چهار شاه: 100 امتیاز
• چهار آس: 100 امتیاز
• دنباله‌ای از پنج کارت یا بیشتر در خال: 100 امتیاز
• چهار نه (در صورت مجاز بودن): 150 امتیاز
• چهار آندر / سرباز: 200 امتیاز

با ویس کوچک، یک کارت نمی‌تواند در دو ترکیب مختلف استفاده شود. به عنوان مثال بازیکنی که هر چهار شاه و اوبر آندر ده زنگ را در دست دارد، می‌تواند این را به عنوان چهار شاه و یک دنباله سه، یا به عنوان یک دنباله چهار تایی در نظر بگیرد. یک دنباله از هفت کارت، امتیاز بیشتری از یک دنباله پنج ندارد (اگرچه آن را شکست می‌دهد). یک دنباله از هشت (یا نه) کارت می‌تواند به عنوان یک دنباله از پنج و یک دنباله از سه (یا چهار) در نظر گرفته‌ شود.

در ویس کوچک، یک ست چهار تایی فقط در صورتی معتبر است که بازیکنان از قبل بر سر آن توافق کرده باشند.

ویس‌های بزرگ

• دنباله‌ای از سه کارت در خال: 20 امتیاز
• دنباله‌ای از چهار کارت در خال: 50 امتیاز
• چهار ده (بنر): 100 امتیاز
• چهار اوبر / بی بی: 100 امتیاز
• چهار شاه: 100 امتیاز
• چهار آس: 100 امتیاز
• دنباله‌ای از پنج کارت در خال: 100 امتیاز
• چهار نه: 150 امتیاز
• دنباله‌ای از شش کارت در خال: 150 امتیاز
• چهار آندر / سرباز: 200 امتیاز
• دنباله هفت در خال: 200 امتیاز
• دنباله‌ هشت در خال 250 امتیاز
• دنباله نه در خال: 300 امتیاز

با ویس بزرگ، یک کارت را می‌توان هم در یک مجموعه چهار تایی و هم در یک دنباله استفاده کرد. به عنوان مثال بازیکنی که هر چهار شاه و اوبر آندر ده زنگ را در دست دارد، می‌تواند این را به عنوان چهار شاه و یک دنباله چهار تایی در نظر بگیرد.

هر ویس موجود در لیست، بهتر از گزینه‌ای است که بالای آن در لیست قرار دارد. دنباله طولانی‌تر بهتر از دنباله کوتاه‌تر است. در مقایسه دنباله‌هایی با طول یکسان، دنباله‌ای که کارت بالاتری دارد، بهتر است. در مقایسه دنباله‌های یکسان در خال‌های مختلف، دنباله در خال حکم بهتر است. اگر دو بازیکن در خال‌های غیر حکم دنباله‌های یکسانی داشته باشند، بازیکنی برنده می‌شود که نوبت او به بازی اولین تریک زودتر باشد.

برای هدف گذاری در ویس، خال‌ها همیشه به ترتیب آس، شاه، اوبر/ بی بی، آندر/سرباز، بنر/10، 9، 8، 7 6 هستند. بنابراین، برای مثال آندر – بنر – 9 حکم یک دنباله معتبر سه تایی است و آندر – 9 – آس حکم یک دنباله نیست.

اعلام ویس

جزئیات این وضعیت از یک بازی به بازی دیگر، متفاوت است، با این حال نحوه کلی اعلام ویس به شرح زیر است.

در حین این که بازیکن یک کارت را در اولین تریک یک دست بازی می‌کند، می‌تواند یک ویس (مجموعه امتیازی یا دنباله‌ای از کارت‌ها، همانطور که در لیست ذکر شده است) را اعلام کند؛ این در صورتی امکان پذیر است که حداقل ارزشی به اندازه کارت‌هایی که تاکنون اعلام شده است، داشته باشد. وی ممکن است یک ویس داشته باشد اما تصمیم بگیرد که آن را اعلام نکند. او می‌تواند تصمیم بگیرد که بالاترین ویس خود را اعلام نکند؛ اگرچه تصور این که چرا کسی باید عمدا این کار را انجام دهد امری دشوار است.

هنگامی که تریک کامل شد، اگر ویس توسط بازیکنان متفاوتی اعلام شده باشد، بین آن‌ها در رابطه با این که کدام یک بهترین بوده است بحث می‌شود. در این بحث، بازیکنان فقط اطلاعات کافی را برای تعیین این که کدام ویس بالاتر است، نمایش می‌دهند. به عنوان مثال، اگر دو دنباله چهار کارتی در حال رقابت باشند، بازیکنان ابتدا هر کدام می‌گویند که بالاترین کارت در دنباله‌شان کدام است؛ و اگر این‌ها برابر هستند، آیا حکم هستند یا خیر.

هنگامی که این مشکل حل شد، دارنده ویس برنده برای این ویس و هر دنباله اعلام شده‌ دیگری که در دست دارد امتیاز می‌‌گیرد. در یک بازی مشارکتی، شریک (شرکای) بازیکنی که بهترین ویس را در دست دارد نیز می‌تواند هر ویسی که در اختیار دارد را اعلام کرده و امتیاز بگیرد. رقبا هیچ امتیازی برای ویس دریافت نمی‌کنند، حتی اگر برخی از آن‌ها بهتر از ویس‌هایی باشند که توسط طرف مقابل به ثمر رسیده است.

هنگامی که یک ویس امتیاز داده‌ شد، قبل از اینکه تریک دوم آغاز شود، هر بازیکن غیر از کسی که ویس را در دست دارد می‌تواند درخواست نمایش داده شدن‌ آن را بکند. در چنین وضعیتی نگهدارنده ویس آن را برای دیدن همه افراد به نمایش می‌گذارد. هدف از انجام این کار بررسی واقعیت آن نیست (بازیکنان ذیصلاح در هر صورت تا آخر دست متوجه خواهند شد)؛ این کار در واقع برای کمک به درخواست کننده و احتمالاً شریک او در برنامه ریزی برای ادامه بازی دست است که صورت می‌گیرد.

انواع بازی

چهار 9 به ارزش 150 امتیاز به عنوان ویس در برخی از انواع جس مجاز و در برخی دیگر مجاز نیستند. در صورت شک داشتن، بازیکنان باید از قبل توافق کنند که آیا این نحوه امتیازدهی مجاز خواهد بود یا خیر.

برخی از نسخه‌های بازی جس شامل گزینه آندرنوف (Undenuffe) هستند که در آن کارت‌ها به ترتیب معکوس رتبه بندی می‌شوند (6 بالاترین). هنگام بازی آندرنوف، رتبه‌بندی معکوس هنگام مقایسه دنباله‌هایی با طول مساوی، یا امتیاز برابر فور اف ا کایند نیز اعمال می‌شود. به عنوان مثال 6-7-8 بالاترین دنباله 20 امتیازی است.

در اواخر قرن بیستم در آندرنوف، برخی از بازیکنان شروع به ارزش گذاری 6 به جای آس و به عنوان کارت 11 امتیازی کردند. آن‌ها اجازه دادند که یک ویس متشکل از چهار 6 به جای چهار آس ارزش 100 امتیاز را داشته باشد. به گمان ما این باعث جذابیت کمتر بازی خواهد شد.

برخی از قوانین مربوط به جس سوئیسی، به‌ویژه نسخه‌های جدید Puur Näll As نوشته شده توسط Göpf Egg و Albert Hagenbucher، به تغییری در قوانین ویس اشاره کرده‌اند که بیان می‌کند ویس کوچک در حال حاضر منسوخ شده است و ویس بزرگ باید در همه انواع جس و در جایی که ویس مجاز است، استفاده شود. آن‌ها این را بدین شیوه گسترش می‌دهند که به هر فور اف ا کایند امکان امتیاز دهی داده شود: چهار هشت، چهار هفت و چهار شش، هر کدام 100 امتیاز دارند. آن‌ها همچنین از مقادیر تغییر یافته‌ 11 برای شش‌ها و صفر برای آس‌ها در آندرنوف پشتیبانی می‌کنند.

نکته

بازی‌های جس همراه با امکان اعلام ترکیب کارت‌ها در سراسر سوئیس انجام می‌شوند. کلمه آلمانی برای این اعلان‌ها ویس (Weis) است. با این حال از آنجایی که هیچ راه درستی برای املای آلمانی سوئیسی وجود ندارد، اشکال مختلف دیگری نیز یافت می‌شوند؛ مانند Wis و Wys که ویز تلفظ می‌شوند. در زبان فرانسه اعلام‌ها با عنوان انونسز (announces) شناخته می‌شوند.

استوک

ترکیبی از شاه و اوبر حکم که توسط یک بازیکن در دست نگه داشته شده‌اند، به طور کلی 20 امتیاز کسب می‌کند. این به عنوان استوک شناخته می‌شود. این یک نوع ویس نیست و نمی‌تواند توسط ویس بازیکن دیگری باطل شود. استوک را می‌توان زمانی اعلام و کسب امتیاز کرد که هر دو کارت نمایش داده شوند: یا زمانی که کارت دوم از دو کارت بازی شود، یا زمانی که کارت‌ها به عنوان بخشی از یک ویس در معرض دید قرار می‌گیرند.

در عین حال می‌توان آن را در هر زمانی، تا شمارش امتیازهای کسب شده در تریک‌ها در پایان بازی یک دست نیز اعلام کرد. استوک را می‌توان قبل از ظاهر شدن دو کارت در بازی یا به عنوان بخشی از یک اعلام آشکار، بیان کرده و امتیاز داد. این تنها در صورتی امکان پذیر است که بازیکن یا تیم، امتیاز کافی برای برنده شدن در بازی را به دست آورده باشد.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی کارتی کوینچه (Coinche)

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی کارتی آلسوس (Alsós)