معرفی، آموزش و بررسی بازی کارتی ژنگ فن (挣分 – Zheng Fen)

ژنگ فن یک بازی ورق چینی است که با یک بسته کارت 54 تایی و بین 3 تا شش بازیکن صورت می‌پذیرذ. هدف بازیکنان در این بازی کسب امتیاز با برنده شدن کارت‌های با ارزش است.

این مطلب بر اساس مقاله‌ای از اکسل اشمال که در Pöppel-Revue شماره 89 (ژوئیه/آگوست 1985) منتشر شده است، گردآوری شده است. او این بازی را در چین در طی یک سفر ریلی فرا گرفته است. در ادامه این مقاله به معرفی، آموزش و بررسی این بازی ورق مجبوب خواهیم پرداخت. پس همراه بیوکازینو باشید.

معرفی بازی ژنگ فن

نام بازی، ژنگ فن (Zheng Fen) به معنای “رقابت برای امتیازات” است. این یک ترکیب جالب بین بازی‌های سبک “سنگنوردی” (Climbing game) و “امتیاز – تریک” از “گروه شاه ده پنج” است. مکانیک‌ها (Mechanics) مانند ژنگ شانگیو (Zheng Shangyo‌) یا بیگ تو (Big Two) هستند. با این وجود، هدف اصلی کسب امتیاز به جای خلاص شدن از شر کارت‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن است. ارزش امتیاز کارت‌ها مانند بازی محبوب چینی امتیاز – تریک Da Bai Fen (صد) است.

بازیکنان، کارت‌ها و شی در بازی ژنگ فن

از سه تا شش نفر می‌توانند در این بازی حاضر باشند.

در ژنگ فن از یک بسته 54 کارتی استفاده می‌شود. این بسته شامل 52 کارت استاندارد به اضافه دو جوکر قابل تشخیص بزرگ و کوچک است. به طور کلی بر سر جوکر قرمز یا رنگی به عنوان جوکر بزرگ موافقت می‌شود.

هدف، برنده شدن کارت‌های ارزشمند در تریک‌ها است. پنج‌ها هر کدام 5 امتیاز و ده‌ها و شاه‌ها هر کدام 10 امتیاز دارند. همه کارت‌های دیگر بی ارزش هستند. بنابراین، در مجموع 100 امتیاز برای هر دست وجود دارد. بر سر یک امتیاز هدف از قبل توافق می‌شود. این به طور کلی می‌تواند 500 یا (برای یک بازی طولانی‌تر) 1000 باشد. برنده اولین بازیکنی است که امتیازش به هدف برسد یا از آن بیشتر شود.

تقسیم کارت

تقسیم کارت و بازی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت است. برای اولین دیل یک بازیکن به ‌طور تصادفی انتخاب می‌شود. بازیکن کناری او در سمت راست کارت‌ها را کات می‌کند. روش چینی تقسیم کارت به این صورت است که بازیکنان کارت‌های خود را می‌گیرند. سپس دسته کارت رو به پایین قرار گرفته و ادامه روند با بازیکنی که کات کرده است شروع می‌شود. هر بازیکن در خلاف جهت عقربه‌های ساعت کارت بالایی را بدون نشان دادن آن بر‌می‌دارد. این کار تا زمانی ادامه می‌یابد که همه کارت‌ها بین بازیکنان توزیع شوند. برخی از بازیکنان ممکن است یک کارت بیشتر از دیگران داشته باشند، این وضعیت اهمیتی ندارد. بازیکنان می‌توانند کارت‌های خود را در حین برداشتن نگاه کرده و مرتب کنند.

نحوه انجام بازی ژنگ فن

در دیل اول، بازیکنی که 3 دل را در دست دارد هدایت‌گر اولین تریک خواهد بود. تریک‌های این بازی مانند اکثریت بازی‌های تریک غربی که در آن بازیکنان هر کدام یک کارت را وارد بازی کرده و سپس تریک تمام می‌شود، نیستند، بلکه بدین شیوه انجام می‌شوند‌:

1. بازیکنی که هدایت‌گر تریک است می‌تواند چندین کارت را به طور همزمان به بازی هدایت کند. هنگامی که بیش از یک کارت با هم وارد بازی شوند، کارت‌ها باید ترکیبی قانونی در یکی از 10 دسته بندی که در زیر توضیح داده شده است را تشکیل دهند.
2. بازیکنان بعدی (در چرخشی خلاف جهت عقربه‌های ساعت) می‌توانند در نوبت خود بازی کرده یا پاس بدهند. اگر بازی کنند، باید ترکیبی با رتبه بالاتر از کارت‌های دسته هدایت شده‌، یا یکی از ترکیب‌های ویژه دسته “د” را بازی کنند. در صورت پاس دادن‌ هم هیچ کارتی را بازی نمی‌کنند. در ادامه نوبت به بازیکن بعدی می‌رسد.
3. این تریک زمانی که افراد نوبت بازی خود را انجام داده باشند به پایان نمی‌رسد؛ این تا هر زمانی که لازم باشد در اطراف میز ادامه می‌یابد. این زمان هم وقتیست که همه بازیکنان به جز یک نفر پشت سر هم پاس داده باشند.
4. اگر در نوبت خود پاس بدهید، اگر نوبت دوباره به شما برسد، این مانع از بازی شما در همان تریک نخواهد شد.

این تریک زمانی به پایان می‌رسد که همه بازیکنان به جز یک نفر پشت سر هم پاس بدهند. در این مرحله تریک توسط بازیکنی که آخرین و در نتیجه بالاترین ترکیب را بازی کرده است برنده می‌شود. این بازیکن تمام کارت‌های بازی شده‌ را جمع می‌کند. وی آن‌ها را به صورت رو به پایین نگه می‌دارد. برنده تریک هدایت‌گر تریک بعدی خواهد بود. وی می‌تواند ترکیبی از هر دسته دلخواه را به بازی هدایت کند.

پایان بازی و امتیازدهی

در نهایت کارت‌های بازیکنان در دستانشان تمام خواهد شد. بازیکنی که کارت ندارد دیگر در بازی شرکت نمی‌کند. بازی بین بازیکنان باقی مانده ادامه می‌یابد؛ تا زمانی که تنها یک بازیکن دارای کارت باقی بماند. بازیکنان بدون کارت به سادگی نوبت خود را از دست می‌دهند. اگر بازیکنی که کارت ندارد به دلیل این که با بازی آخرین کارت(های) خود یک تریک را برده‌ است، موظف به هدایت باشد، این وظیفه به بازیکن بعدی سمت راست وی که دارای کارت است، منتقل می‌شود. وقتی تنها یک بازیکن کارت داشته‌ باشد، تریک در حال انجام تکمیل شده‌ است. این بدین معنی است که آخرین بازیکن مجاز است در صورت توانایی، ترکیبی را که آخرین بازیکن باقی مانده بازی کرده است، شکست دهد. کارت‌ها طبق معمول توسط برنده تریک جمع آوری می‌شوند.

بازیکنی که کارت‌هایش زودتر به اتمام برسند در امتیاز دهی برتری دارد. آخرین بازیکنی که کارت در دستش باقی بماند متضرر خواهد شد. قبل از مشخص شدن امتیازات، تمام کارت‌های باقی مانده در تریک‌ توسط آخرین بازیکن جمع آوری می‌شوند. تمام کارت‌هایی که در پایان در دست آخرین بازیکن باقی می‌مانند باید به بازیکن اول داده‌ شوند. این‌ها به تریک‌های این بازیکن اضافه می‌شوند.

در ادامه هر بازیکن ارزش کل کارت‌ها در تریک‌هایش را می‌شمارد (10 برای هر شاه یا ده، و 5 برای هر پنج). وی این عدد را به امتیاز خود اضافه می‌کند. بازیکنی که آخر شود به طور قطع در این مرحله هیچ امتیازی به دست نخواهد آورد. در مجموع 100 امتیاز برای هر دست وجود دارد. اگر کسی به رقم هدف رسیده‌ یا بالاتر از آن برود، بازی به پایان می‌رسد. بازیکنی که بالاترین امتیاز را داشته باشد برنده بازی خواهد شد.

تفاوت در دیل دوم و بعدی

آخرین بازیکن در دست قبل، کارت‌ها را بر می‌زند. بازیکنی که اول شده‌ است هم اولین کارت را دریافت می‌کند. تقسیم کارت در خلاف جهت عقربه‌های ساعت ادامه می‌یابد. بازیکنی که در دست قبلی اول شده، هدایت‌گر اولین تریک نیز خواهد بود (به جای دارنده 3 دل).

ترکیبات قابل بازی کارت‌ها در ژنگ فن

ترکیب کارت‌های ممکن در زیر آورده شده‌ است. توجه داشته باشید که یک ترکیب را فقط می‌توان با یک ترکیب بالاتر از همان دسته یا با ترکیبی از دسته ویژه “د” شکست داد.

ارزش گذاری کلی کارت‌ها از کم به زیاد به این صورت است:
3 – 4 – 5 – 6 – 7 – 8 – 9 – 10 – سرباز – بی بی – شاه – آس – 2 – جوکر کوچک – جوکر بزرگ

این ارزش گذاری هم برای تعیین این که کدام کارت‌ها دیگری را شکست می‌دهند و هم برای مشخص کردن ترتیب کارت‌ها، استفاده می‌شود.

الف: تک کارت

هر کارت تکی – ارزش گذاری به شرح فوق می‌باشد.

ب: جفت

یک جفت کارت با ارزش برابر، مانند دو شش یا دو بی بی – ارزش گذاری همانند کارت‌های تکی است.

پ: سه گانه

سه کارت با ارزش برابر – ارزش گذاری همانند کارت‌های تکی است.

ت: کوارتت (چهار گانه)

چهار کارت با ارزش برابر – ارزش گذاری همانند کارت‌های تکی است.

ث: دنباله جفت

سه یا چند جفت در دنباله ناگسستنی، مانند 8-8-9-9-10-10-J-J. توجه داشته باشید که 2-2-3-3-4-4 یک بازی قانونی نخواهد بود، زیرا 2 و 3 مجاور هم نیستند (2 زیاد و 3 کم). از طرفی K-K-A-A-2-2 یک ترکیب قانونی است. ارزش بالاترین جفت، ارزش دنباله را تعیین می‌کند. اگر بالاترین جفت‌ها مساوی باشند، یک دنباله طولانی‌تر، یک دنباله کوتاه‌تر را شکست می‌دهد. بنابراین 5-5-6-6-7-7، 4-4-5-5-6-6 را می‌برد، در عین حال 4-4-5-5-6-6-7-7، 5-5-6-6-7-7 را خواهد برد.

ج: دنباله سه گانه

دنباله‌ای از سه یا تعداد بیشتری ترتیب سه تایی ناگسستنی، مانند 7-7-7-8-8-8-9-9-9. ارزش گذاری بر اساس بالاترین کارت موجود در سه گانه است.

چ: دنباله کوارتت

دنباله‌ای از سه یا تعداد بیشتری ترتیب چهار تایی ناگسستنی. ارزش گذاری بر اساس بالاترین کارت موجود در سه گانه خواهد بود.

ح: فول هاوس

این وضعیتی مشابه با فول هاوس در پوکر نیست. فول هاوس در ژنگ فن شامل سه کارت با یک رتبه به اضافه دو کارت دیگر است. با این حال این دو کارت لزوماً نباید با هم جفت باشند. چهار نوع روش قانونی برای این ترکیب وجود دارد:

• سه گانه + جفت (به عنوان مثال 5-5-5-Q-Q)
• سه گانه‌ + دو کارت مجاور از یک خال (مثلاً 7-7-7-2 گشنیز-آس گشنیز)
• سه گانه + هر 3 + هر تک کارت دیگر (مثلاً 5-5-5-3-10)
• سه گانه + هر دو کارت قابل شمارش (به عنوان مثال پنج، ده یا شاه) (مانند J-J-J-5-K)

ارزش گذاری فول هاوس بر اساس ارزش سه گانه است. اگر سه گانه‌های دو فول هاوس دارای ارزشی برابر باشند (که با استفاده از جوکرها به عنوان جایگزین امکان پذیر است – به زیر مراجعه کنید)، هیچ کدام دیگری را شکست نمی‌دهد. نوع فول هاوس و ارزش دو کارت دیگر تاثیری در این روند ندارند.

خ: دنباله خال

پنج یا چند کارت از یک خال به ترتیب و بدون گسستگی (مانند سرباز پیک، بی بی پیک، شاه پیک، آس پیک، 2 پیک). ارزش گذاری بر اساس بالاترین کارت موجود در دنباله تعیین می‌شود. اگر این‌ها مساوی باشند، دنباله طولانی‌تر دنباله کوتاه‌تر را شکسست می‌دهد. بنابراین 7 خشت، 8 خشت، 9 خشت، 10 خشت، سرباز خشت را می‌توان با 8 دل، 9 دل، 10 دل، سرباز دل و بی بی دل شکست داد. این هم به نوبه خود می‌تواند با 7 گشنیز، 8 گشنیز، 9 گشنیز، 10 گشنیز ، سرباز گشنیز و بی بی گشنیز شکست بخورد.

د: ویژه

سه ترکیب ویژه در بازی وجود دارد. این‌ها به ترتیب صعودی عبارتند از:

• پنج، ده و شاه از خال‌های مختلط
• پنج، ده و شاه، همه از یک خال
• چهار دو

این‌ها هر ترکیبی را در دسته‌های الف تا خ شکست می‌دهند.

در دسته‌های ب تا خ، جوکرها وایلد هستند. این بدین معنا است که یک جوکر می‌تواند به عنوان جایگزینی برای نشان دادن هر کارتی که برای ایجاد ترکیب لازم است، استفاده شود (یا می‌توان از دو جوکر برای نشان دادن دو کارت استفاده کرد). در دسته الف (تک کارت) جوکرها در نقش خودشان هستند، یعنی دو کارت برتر در ارزش گذاری. در‌ دسته د (ویژه) از جوکرها نمی‌توان به عنوان جایگزین (وایلد) استفاده کرد. در این بخش هر کارت در نقش خودش است.

توجه داشته باشید که هیچ رتبه بندی در خال وجود ندارد، بنابراین کارت‌ها و ترکیب‌های ویژه از نظر رتبه برابر هستند. برای انجام یک تریک، لازم است که بالاتر از ترکیب قبلی بازی کنید. بنابراین بین دو ترکیب مساوی، هر کدام که اول در تریک بازی می‌شود، مانع از اجرای آن توسط فرد دیگر در همان تریک خواهد شد.

هنگامی که یک جوکر به عنوان جایگزین (وایلد) استفاده می‌شود، دقیقاً همان ارزشی را خواهد داشت که نشان می‌دهد. بنابراین به عنوان مثال سه گانه 8-8-8 دقیقاً هم ارزش با 8-جوکر-جوکر خواهد بود. نمی‌توان از هیچکدام برای شکست دادن دیگری استفاده کرد. همین امر در مورد فول هاوس‌ها نیز صادق است. به عنوان مثال 9-جوکر-جوکر-3-6، با 9-9-9-A-A هم ارزش است.

توجه داشته باشید که جوکرها ارزش امتیازی صفر دارند، حتی اگر از آن‌ها برای جایگزینی شاه، ده یا پنج در بازی استفاده شود.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی کارتی ده چینی (Chinese ten)

مطالب مرتبط: نقد و بررسی بازی کارتی خِری ( Xeri – Ξερή)