معرفی، آموزش و بررسی بازی گویتا (Goita)

گویتا یک بازی تیمی چهار نفره برآمده‌ از اوشیتسو، شهر نوچوتو، استان ایشیکاوا در ژاپن است؛ جایی که گفته‌ می‌شود ماهیگیران از اوایل قرن بیستم در آن به انجام این بازی پرداخته‌اند. گویتا با مهره‌هایی شبیه به مهره‌های شوگی (شطرنج ژاپنی) بازی می‌‌شود؛ با این تفاوت که مهره‌های گویتا همگی یک اندازه هستند و بخش‌های عقبی آن‌ها خالیست. در عین حال می‌توان بازی را با کارت‌هایی که مهره‌های شوگی را نمایش می‌‌دهند به انجام رساند. از آنجایی که امروزه انجام بازی با کارت آسان‌تر است، در این صفحه با واژه کارت به مهره‌های بازی اشاره خواهیم کرد. هدف این است که با تطبیق دادن‌ کارت خود با کارت قبلی، از شر تمامی کارت‌های خود خلاص شوید. پس از تطبیق یک کارت، یک کارت جدید برای نفر بعدی بازی می‌‌کنید. اگر نمی‌‌توانید یا نمی‌‌خواهید کارت منطبقی را بازی کنید، باید پاس بدهید.

به دلیل وجود مکانیسم بازی کردن‌ یا پاس دادن‌، گویتا را به عنوان یک بازی در سبک کلایمبینگ (کوهنوردی) طبقه‌بندی می‌کنیم؛ اگرچه روند این بازی تا حد زیادی بر خلاف سایر بازی‌های این دسته‌ بوده‌ و ممکن است از نظر تاریخی با آن‌ها مرتبط نباشد. به نظر می‌‌رسد بازی اوکه شوگی (Uke-Shogi) که در اواخر قرن نوزدهم در ژاپن رایج بوده از اجداد این بازی باشد. یکی دیگر از بستگان بازی آاو کاموری (Ao Kammuri) است که با ۱۰۰ کارت شاعر (poet) انجام می‌شود.

این صفحه بر اساس اطلاعات نوبوآکی تاکروب و کورومیا کیمی‌هیکو گردآوری شده‌ است. همراه بیو کازینو باشید تا با این بازی بیشتر آشنا شوید.

بازیکنان و تجهیزات

گویتا یک بازی تیمی برای چهار نفر است.

این بازی با کارت‌ها یا مهره‌هایی مطابق با مهره‌های مجموعه شوگی انجام می‌شود؛ با این تفاوت که تنها ده پیاده در این بازی وجود دارد. در کل تنها ۳۲ کارت در گویتا وجود دارد. برخلاف مهره‌های شوگی، کارت‌ها یا مهره‌‌های گویتا همگی یک اندازه هستند و در بخش عقب خود خالی (یا یکسان) هستند. جدول زیر تعداد کپی‌های موجود از هر کارت در مجموعه، نماد آن، نام آن به زبان ژاپنی و انگلیسی و مقدار امتیازی آن در بازی را برای شما به نمایش گذاشته‌ است.

تعداد	نماد	عنوان ژاپنی	ارزش
۲	王/玉	او (شاه)*	۵۰
۲	飛	هیشا (رخ)	۴۰
۲	角	کاکو (اسقف)	۴۰
۴	金	کین (طلا)	۳۰
۴	銀	گین (نقره)	۳۰
۴	馬	باکو (شوالیه)	۲۰
۴	香	گون (لنس)	۲۰
۱۰	し	فو (پیاده)	۱۰

*مانند شوگی، دو شاه نمادهای متفاوتی دارند: 王 (او: شاه) و 玉 (گیوکو: جواهر). دومی مربوط به ژنرال جواهرپوش در شوگی است.

تقسیم کارت و بازی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت است.

شرکت ژاپنی گریمپئور/ژاپن برند (Grimpeur/Japon Brand) کارت‌های گویتا را در قالب دستهای از کارت‌های ضخیم منتشر کرده است. این مجموعه همچنین شامل چیپ‌هایی مقوایی در عناوین ۱۰ و ۵۰ برای امتیازدهی است.

آماده‌ سازی و تقسیم کارت

برای تعیین تیم‌ها و بازیکن آغاز کننده، یکی از بازیکنان دو مهره شاه و دو مهره رخ را برمی‌دارد. وی آن‌ها را بر می‌زند. هر بازیکن یکی از این چهار کارت را برمی‌دارد. دو رخ در برابر دو شاه به رقابت می‌پردازند. بازیکنی که شاه واقعی (王) را دریافت کرده است اولین دیلر خواهد بود. هر بازیکن در مقابل هم‌تیمی خود می‌نشیند.

از طرف دیگر، تیم‌ها را می‌توان با استفاده از هر دو جفت قطعه منطبق نیز تعیین کرد. کسانی که مهره‌هایشان مطابقت دارند هم‌تیمی یکدیگر خواهند شد. بازیکن حاضر در تیمی که طبق جدول بالا مهره‌های بالاتر را در اختیار دارد، اولین دیلر خواهد بود. افراد می‌‌توانند بر سر اینکه که کدام یک از آن‌ها تقسیم کارت اول را انجام بدهد به توافق برسند؛ یا اینکه از بازی یانکن (سنگ کاغذ قیچی) برای این تصمیم‌گیری کمک بگیرند.

روش فوق فقط برای اولین تقسیم کارت یک بازی استفاده می‌شود. د ر ادامه هم‌تیمی‌ها یکسان می‌مانند و برنده بازی قبلی دیلر بازی بعدی خواهد شد.

دیلر کارت‌ها را به صورت دایره‌ای بر روی میز قرار می‌دهد؛ سپس به سقف (ago-noku) نگاه کرده و چشمانش را می‌بندد. یکی از رقبا کارتی را انتخاب کرده و با انگشت اشاره خود به آن اشاره کرده و می‌گوید “این یکی!”. در ادامه دیلر بدون نگاه کردن‌ اعلام می‌کند که کدام کارت نسبت به کارت نشان داده‌ شده‌ را می‌خواهد: یا خود این کارت “همین یکی!”، یا کارتی که یک یا دو جایگاه بعد یا قبل از آن قرار دارد؛ برای مثال با بیان کردن “یکی در جهت عقربه‌های ساعت!”، “دو تا در خلاف جهت عقربه‌های ساعت!” و به همین ترتیب.

حال دیلر چشمان خود را باز کرده و کارت مربوطه را می‌‌گیرد. برای مثال کارتی که در خلاف جهت عقربه‌های ساعت دو تا بعد از کارت نشان داده‌ شده‌ قرار دارد. سپس هر بازیکن به نوبت (در خلاف جهت عقربه‌های ساعت) کارت بعدی را گرفته‌ و به دست خود اضافه می‌‌کند. این کار تا زمانی که تمام کارت‌ها گرفته‌ شوند ادامه می‌‌یابد. اکنون هر بازیکن هشت کارت خواهد داشت. مانند اکثر بازی‌های کارتی، بازیکنان به کارت‌های خود نگاه می‌کنند، اما نباید آن‌ها را در معرض دید هیچ بازیکن دیگری قرار دهند.

نحوه انجام بازی

در ابتدا بازیکنان باید بررسی کنند که آیا هیچکدام از آن‌ها پنج مهره پیاده یا بیشتر دارند یا خیر. در این صورت این مهره‌ها به سایر بازیکنان نشان داده‌ می‌شوند.

• اگر بازیکنی هشت مهره پیاده داشته باشد، بدون انجام بازی برنده تقسیم کارت خواهد شد و تیمش ۱۰۰ امتیاز کسب می‌‌کند.
• اگر بازیکنی هفت پیاده داشته باشد، بدون بازی برنده تقسیم کارت می‌‌شود. تیم وی دو برابر ارزش کارت هشتم خود را به ثمر می‌‌رساند.
• اگر بازیکنی دارای ۶ کارت پیاده‌ باشد، تقسیم کارت را بدون بازی برنده می‌‌شود. تیم وی امتیاز بالاترین کارتش را از آن خود خواهد کرد.
• اگر بازیکنی پنج پیاده و هم‌تیمی او پنج پیاده دیگر را در اختیار داشته باشد، تیم او بلافاصله ۱۵۰ امتیاز دریافت کرده و کل بازی را ‌‌برنده می‌شود.
• اگر بازیکنی پنج پیاده داشته و هم‌تیمی او کمتر از پنج پیاده داشته باشد، هم‌تیمی وی باید انتخاب کند که بازی کرده یا تقسیم کارت مجددی انجام شود. اگر این فرد بازی را انتخاب کند، دارنده پنج پیاده باید آن‌ها را مجددا در دست خود بگیرد. بازی طبق معمول ادامه پیدا خواهد کرد. اگر این فرد تقسیم کارت مجدد را انتخاب کند، هیچ امتیازی وجود نخواهد داشت. مهره‌ها بر زده‌ شده‌ و تقسیم کارت جدیدی توسط همان دیلر انجام می‌شود.

اگر هیچ بازیکنی پنج مهره پیاده را نشان ندهد، دیلر بازی را آغاز می‌کند.

شما در نوبت خود باید یا دو کارت بازی کنید یا هیچ کارتی بازی نکنید. هنگامیکه دو کارت بازی شود، کارت دوم به عنوان کارت حمله شناخته خواهد شد.

دیلر بازی را با بازی کردن هر کارتی که تمایل دارد به صورت رو به پایین آغاز می‌کند. وی در ادامه یک کارت حمله را به صورت رو به بالا بازی می‌کند. گزینه‌های بازیکنان بعدی به ترتیب در خلاف جهت عقربه‌های ساعت عبارتند از:

• پاس: هیچ کارتی بازی نکنید. نوبت به بازیکن بعدی می‌رسد.
• تطابق با کارت حمله قبلی: کارتی را با کارت حمله قبلی خود مطابقت دهید؛ سپس یک کارت حمله جدید بازی کنید
• بازی با شاه (یا جواهر): در صورتی که کارت حمله قبلی یک لنس یا پیاده نیست، کارت شاه خود را بازی کنید. در ادامه یک کارت حمله جدید بازی کنید.

اگر سه بازیکن پشت سر هم پاس بدهند، بازی به کسی که آخرین بازی را انجام داده‌ برمی‌‌گردد. این بازیکن اکنون دو کارت دیگر بازی می‌کند؛ با این حال مجبور نیست به کارت حمله خود پاسخ دهد. از آنجایی که سایر بازیکنان پاس داده‌اند وی این مزیت را دارد که هر کارتی را که تمایل دارد به صورت رو به پایین بازی کند. در ادامه و به دنبال آن باید یک کارت حمله جدید بازی کند. همه کارت‌ها به جز اولین کارتی که دیلر بازی می‌کند و اولین کارتی که پس از پاس دادن‌ سه بازیکن بازی می‌شود، به صورت رو به بالا بازی می‌شوند.

شما هرگز مجاز نیستید که یک کارت شاه را به عنوان کارت حمله خود بازی کنید؛ مگر اینکه کارت شاه دیگری پیش از آن به صورت رو به بالا بازی شده‌ باشد؛ یا این که هر دو شاه را در دست داشته‌ باشید. نتیجه این است که وقتی بازیکنی با یک کارت شاه حمله می‌کند، تمامی بازیکنان دیگر باید بدون اینکه کارتی با آن منطبق کنند پاس بدهند. این بازیکن می‌تواند در ادامه دو کارت دیگر بازی کند.

لطفا توجه داشته باشید که:

• شما همواره جاز به پاس دادن‌ هستید؛ حتی اگر کارتی داشته باشید که می‌توانید با آن بازی کنید.
• از آنجایی که شما در نوبت خود یا هیچ کارتی بازی نکرده و یا دو کارت بازی می‌کنید، باید همواره تعداد کارت‌های موجود در دستان شما زوج باشد.
• دو کارت شاه مانند کارت‌های وایلد محدود ایفای نقش می‌کنند. این کارت‌ها می‌‌توانند برای “تطبیق” یک مهره ۳۰ یا ۴۰ امتیازی یا یک شوالیه استفاده شوند؛ نه یک لنس یا یک پیاده.

مرسوم است که بازیکنان کارت‌های خود را در جلوی خود بازی ‌کنند؛ به نحوی که تمامی کارت‌های بازی شده‌ دیده‌ ‌شوند (اگرچه کارت‌هایی که به صورت رو به پایین بازی می‌‌شوند ناشناخته باقی می‌‌مانند). شما دو کارت خود را به صورت یک ستون بازی می‌کنید. کارت اول که با کارت قبلی مطابقت داشته یا رو به پایین است، به مرکز میز نزدیک‌تر است. کارت دوم، کارت حمله‌ای که باید مطابقت داده‌ شود، به خود بازیکن نزدیک‌تر خواهد بود. ستون‌های هر بازیکن از چپ به راست چیدمان می‌شوند؛ به نحوی که تمامی افراد بتوانند تمامی کارت‌های رو به بالای بازی شده‌ را ببینند. این روند در مثال زیر نشان داده‌ شده‌ است.

کارت‌ها به ترتیب بدین صورت بازی شده‌اند: AB توسط جنوب (نخستین کارت A بوده و رو به پایین بازی شده‌ است)، BC توسط شرق، پاس دادن‌ شمال، CD توسط غرب، DE توسط جنوب، پاس دادن‌ شرق، EF توسط شمال. غرب، جنوب و شرق همگی پاس داده‌اند. بنابراین شمال توانسته‌ است که یک جفت کارت دیگر GH را (G به صورت رو به پایین)، بازی کند. در نهایت هم HJ توسط غرب بازی شده‌ است.

به محض اینکه بازیکنی دو کارت آخر خود را بازی کرد، تقسیم کارت به پایان خواهد رسید.

امتیازدهی

بازیکنی که توانسته است تمامی کارت‌های خود را بازی کند برنده تقسیم کارت خواهد شد. تیم برنده ارزش آخرین کارت بازی شده، یعنی کارت حمله نهایی برنده را دریافت می‌کند.

اگر بازیکنی با بازی دو کارت آخر خود پس از سه پاس برنده شده و این دو کارت آخر با هم منطبق باشند، وی هر دو کارت را نمایش می‌دهد. بدین ترتیب تیم وی برای هر دو کارت امتیاز می‌گیرد (یعنی دو برابر ارزش کارت آخر).

برنده، دیلر دست بعدی خواهد شد.

هر تیم یک امتیاز مجموع را برای خود ثبت می‌کند. وی این کار را با چیپ یا بر روی کاغذ انجام می‌دهد. اولین تیمی که به امتیاز ۱۵۰ یا بیشتر برسد برنده بازی خواهد شد.

اوکه شوگی

این بازی که با نام ایمو شوگی نیز شناخته می‌‌شود، در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم از محبوبیت برخوردار بوده است. اوکه شوگی یکی از اجداد احتمالی گویتا است. تا جایی که می‌دانیم این بازی دیگر انجام نمی‌شود. توضیحات باقی مانده از این بازی مختصر و تا حدودی مبهم هستند؛ بنابراین نمی‌توانیم کاملاً مطمئن باشیم که روند انجام بازی چگونه است.

این بازی در سال ۱۹۲۷ با نام ایمو شوگی در یک سند قضایی با عنوان (Tobaku ni kansuru chôsa – به معنای تحقیق درباره قمار) توصیف شده است. در این بازی از یک دک ۴۰ کارتی استفاده می‌شود. دک شامل ۲ کارت شاه، ۲ کارت رخ، ۲ کارت اسقف، ۴ کارت طلا، ۴ کارت نقره، ۴ کارت شوالیه، ۴ لنس و ۱۸ کارت پیاده بوده است. برخی از دک‌های بازی ۲۰ کارت پیاده دارند، بنابراین در مجموع ۴۲ کارت خواهند داشت. می‌توان از دک ۴۰ کارتی برای چهار یا پنج بازیکن و دک ۴۲ کارتی برای شش یا هفت بازیکن بهره برد.

کارت‌ها به طور مساوی بین بازیکنان توزیع می‌شوند،. دیلر با بازی یک کارت کار خود را آغاز می‌کند. بازی در خلاف جهت عقربه‌های ساعت ادامه می‌یابد. هر بازیکن به نوبه خود می‌‌تواند کارتی را با کارت دیلر مطابقت داده یا پاس بدهد. ظاهراً بازی هر چند بار که لازم است دور میز ادامه می‌یابد؛ تا زمانی که تمامی بازیکنان به جز یک نفر پاس داده باشند. بازیکنی که آخرین کارت را بازی کرده است، یک کارت دیگر از خود بازی می‌کند. هر بازیکن به نوبه خود این فرصت را خواهد داشت که یک کارت خود را با این کارت مطابقت دهد. بازی به همین ترتیب ادامه می‌یابد؛ تا زمانی که یکی از بازیکنان موفق شود آخرین کارت خود را بازی کرده و برنده نهایی شود.

چندان مشخص نیست که آیا بازیکنی که کارت مطابق را در اختیار دارد، موظف به انجام بازی با آن بوده یا اجازه پاس دادن داشته است. به نظر می‌رسد که پاس دادن در زمانی که فرد قادر به بازی باشد مجاز نبوده است. در غیر این صورت بازیکن دارای یک مهره منطبق اغلب پاس می‌دهد؛ به این امید که بازیکن دیگری در ابتدا با این هدف که آخرین بازیکن است تطابق را صورت دهد. در منابع هیچ اشار‌ه‌ای به این وضعیت نشده است.

اومه‌بایاشی (Umebayashi) در بخش اوکه شوگی کتاب خود با عنوان “بازی‌های کارتی آسیا و کارت‌های آ‌ن‌ها (۲۰۰۰)، فصل ۴۷، به دو نسخه بازی اشاره کرده است. ممکن است این بازی‌ها از گویتا الهام گرفته شده باشند.

• ارزش امتیازی کارت‌ها به این شرح است: شاه ۲۰۰، رخ ۱۰۰، اسقف ۵۰، طلا یا نقره ۱۰، شوالیه یا لنس ۵، پیاده ۱. هنگامیکه یک تقسیم کارت به پایان می‌رسد، افراد بازنده‌ به نسبت تعداد امتیازهای باقی مانده در دست خود وجهی را به تیم برنده پرداخت می‌کنند.
• کارت‌های شاه می‌توانند در هر زمانی بازی شوند. این کارت‌ها برابر با کارتی در نظر گرفته می‌شوند که باید با آن مطابقت داده شوند.

در کتاب “تاریخ شطرنج” (۱۹۱۳)، نوشته موری، به نسخه متفاوتی از اوکه شوگی برای دو بازیکن اشاره شده است. “تعداد خاصی مهره تقسیم می‌شوند،. اولین بازیکن رقیب خود را به چالش می‌‌کشد تا مهره‌ای از دستش را با مهره نامبرده جفت کند. در صورت موفقیت، این حرکت به رقیب واگذار می‌شود. در صورت شکست، بازیکن اول این مهره را بیرون انداخته و با مهره دوم رقیب خود را به چالش می‌کشد. این روند به همین ترتیب ادامه می‌یابد. بازیکنی که زودتر از رقیب خود موفق به خلاص شدن از دستش شود، برنده است”. این گزینه با نسخه فوق متفاوت بوده و بیشتر شبیه گویتا است؛ به این دلیل که به محض اینکه یک مهره مطابقت داده شد، جفت مهره‌ها بیرون قرار داده می‌شوند. در ادامه بازیکنی که مهره مطابق را بازی کرده است یک مهره جدید وارد بازی می‌کند.