معرفی و بررسی بازی‌های ناین کارد دان (Nine Card Don)، آیریش دان (Irish Don) و فت (Phat)

بازی ورق دان که در ایرلند و بریتانیا به اشکال مختلف انجام می‌شود، از نسل بازی قدیمی آل فوز (All Fours) است. در قرن نوزدهم انجام بازی دام پدرو (Dom Pedro) در ایرلند و آمریکا رایج شد. در ایرلند این نام به دان مخفف شده‌ است. به نظر می‌رسد این بازی پس از ایرلند به انگلستان و ولز گسترش یافته‌ باشد. در این مطلب به معرفی و بررسی این بازی می‌پردازیم. پس همراه ادامه این مطلب از بیوکازینو باشید.

معرفی بازی

اولین نسخه شرح داده شده از این بازی در این صفحه، ناین کارد دان (دان 9 کارته) است که در چشر، لنکشر و ولز جنوبی و همچنین تحت نام چیس د ناین (Chase the Nine) یا چیسر (Chaser) در وستیشر، هرفردشر، ساوت شراپشر شناخته می‌شود. در ولورهمپتون و سندول و به ویژه اسمتویک و بخش‌هایی از وارویک شایر این بازی با نام بلک کانتری (the Black Country) شناخته شده است. با توجه به “کتاب بازی‌های سنتی میخانه‌ای گینس” (1992) آرتور تیلور، این بازی را با نام‌های بیگ دان، لانگ دان یا ولز دان نیز می‌شناسند.

بازی دوم، بلایند دان (Blind Don) یا دان دونفره است که نسخه ای از ناین کارد دان (دان 9 کارتی) برای دو بازیکن است که در لنکشر انجام می‌شود.

نوع سوم معمولاٌ در ایرلند انجام می‌شود بنابراین آن را در این صفحه آیریش دان (دان ایرلندی) نامیده‌ایم. اگرچه باید به یاد داشته باشید که در ایرلند این بازی فقط به عنوان دان شناخته می‌شود. تفاوت آن با دان 9 کارته در این است که همه کارت‌ها بین بازیکنان تقسیم می‌شوند. به هر بازیکن به جای 9، 13 کارت داده‌ می‌شود. ارزش امتیازی نه‌ها نیز افزایش می‌یابد و هیچ امتیازی برای “بازی” وجود ندارد.

چهارمین بازی در این صفحه فت (Phat) است که گاهی اوقات به صورت Fat نیز نوشته می‌شود. این بازی در انگلستان و اسکاتلند انجام می‌شود و کاملاً شبیه به آیریش دان است؛ با این تفاوت که امتیاز “بازی” در این نسخه هم مانند ناین کارد دان وجود دارد. اصطلاح “چاق (fat)” در ایرلند و همچنین بریتانیا برای اشاره به کارت‌های با امتیاز بالا در بازی استفاده می‌شود. تصور این ‌که کارت‌های با ارزش “چاق” هستند زیرا دارای امتیازات زیادی هستند، امری سرگرم کننده است. با این حال این توضیح برای درک این‌که چگونه در بیشتر جاها از املای “Phat” استفاده می‌شود، کافی نیست.

ناین کارد دان (دان نه کارته) (Nine card don)

این توضیحات بر اساس اطلاعات بازیکنان لیگ بولتون دان (لنکشر) و لیگ ابرکارن کریب و دان (ولز جنوبی) و گزارش‌های رسیده‌ از سایر بازیکنان در هر دو منطقه گردآوری شده‌ است. این بازی در چشر و بخش‌های سابق آن مانند ویدنس، استاک‌پورت و استالی‌بریج نیز بسیار محبوب است. این نوع از بازی در میان هنگ پیاده چشر نیز به شدت محبوب بوده است. ناین کارد دان در حال حاضر در گردان اول چشر و همچنین تا حدی در هنگ استفوردشر و درگردان سوم استفوردشر نیز محبوب و رایج است.

بازیکنان و هدف بازی

چهار بازیکن در گروه‌های ثابت قرار می‌گیرند. شرکا رو به روی هم می‌نشینند. تقسیم کارت و بازی در جهت حرکت عقربه‌های ساعت است. این یک بازی تریک-امتیازی قدیمی است. هر تیم در طول بازی برای برنده شدن کارت‌های خاصی در هر دست امتیاز می‌گیرد. تیمی که مجموع ارزش کارت‌های آن در همه دست‌ها بیشتر باشد، مطابق ارزش متفاوت کارت‌ها، امتیاز اضافی کسب می‌کند. اولین تیمی که به مجموع توافق شده‌ (91 یا 121) برسد، برنده بازی است.

کارت‌ها، رتبه بندی و ارزش

یک بسته کارت استاندارد 52 تایی در بازی استفاده‌ می‌شود. کارت‌های موجود در هر چهار خال از بالا به پایین به صورت آس، شاه، بی‌بی، سرباز، 10، 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3، 2 رتبه‌بندی می‌شوند.

بردن دست‌ها به خودی خود ارزشی ندارد. هدف این است که برنده تریک‌هایی شوید که کارت‌های خاصی در آن‌ها وجود داشته باشد. تمایز بین امتیازهایی که در طول بازی (معمولاً با ثبت روی یک تخته) برای برنده شدن دست‌های حاوی حکم‌های خاص یا کارت‌های 5 به دست می‌آید و ارزش کارت‌ها در همه خال‌ها اهمیت دارد. امتیازهای طول بازی با علامت گذاری بر روی یک تخته امتیاز ثبت می‌شوند. از مقدار ارزش کارت‌ها برای تصمیم‌گیری این‌که کدام تیم امتیاز اضافی “بازی” را در پایان دریافت می‌کند، استفاده می‌شود.

در ولز جنوبی، پنج‌ها به طور کلی با عنوان دان‌ها (Dons) شناخته می‌شوند.

انتخاب بازیکنان، نشستن و تقسیم کارت

کارت‌ها برای اولین “پیچ” بر زده می‌شوند، پیچ به معنای حق شروع و انتخاب حکم در اولین تقسیم کارت است. یک بازیکن از هر گروه یک کارت را می‌کشد و کارت بالاتر برنده می‌شود. برنده تصمیم می‌گیرد که چه کسی دست اول را آغاز کند. معمولاً برنده شوید اولین پیچ را به خود یا شریک خود می‌دهد.

شخصی که در سمت راست بازیکن پیچ قرار دارد اولین دیلر است. دیلر کارت‌ها را مخلوط می‌کند و به بازیکن سمت راستش پیشنهاد می‌کند تا آن‌ها را بر بزند. سپس دیلر 9 کارت به هر بازیکن می‌دهد. 16 کارت باقی مانده به صورت رو به پایین کنار گذاشته‌ شده‌ و در آن دست استفاده‌ نمی‌شوند. متعاقباً نوبت دیل بعد از هر دست در جهت حرکت عقربه‌های ساعت می‌چرخد. پیچر بازیکن سمت چپ دیلر است.

بازیکنان می‌توانند به دست‌های خود نگاه کرده و کارت‌ها را مرتب کنند. به جز بازیکنی که در سمت راست دیلر نشسته و شریک پیچر است. او نباید تا زمانی که اولین کارت در اولین دست بازی شود به کارت‌ها دست بزند. این کار برای جلوگیری از هرگونه سیگنال غیرقانونی به پیچر مبنی بر اینکه کدام خال حکم خواهد بود، انجام می‌شود.

در لنکشر، دان اغلب در میخانه‌ها بازی می‌شود، جایی که ممکن است بیش از چهار نفر منتظر بازی کردن باشند. در این شرایط از روشی به نام “جک اوت” برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه کدام چهار نفر بازی کنند استفاده می‌شود. کسانی که می‌خواهند شرکت کنند (5 تا 7 نفر، زیرا اگر 8 نفر باشند، دو میز کامل خواهید داشت) هر کدام یک شرط (معمولاً یک یا شاید 5 پوند) روی میز قرار می‌دهند. کارت‌ها یکی یکی تقسیم می شوند. کارت‌ها رو به بالا در مقابل شرط‌های روی میز قرار می‌گیرند. هنگامی که یک سرباز ظاهر شود، بازیکنی که آن شرط را گذاشته‌ است وارد بازی می‌شود. هیچ کارت دیگری در مقابل ان شرط قرار داده‌ نمی‌شود.

جایی که چهار سرباز در نهایت فرود می‌آیند، بازیکنان بازی را معین می‌کند. تمام شرط‌ها، از جمله شرط بازیکنانی که انتخاب نشده‌اند با هم جمع می‌شود و به برندگان نهایی بازی می‌رسد. گروه بندی با بر زدن‌ کارت‌ تعیین می‌شود. در برخی از میخانه‌ها، بازیکنان در مورد اینکه چه کسی شریک آن‌ها می‌شود نیز شرط بندی می‌کنند.

نحوه انجام بازی

بازیکن سمت چپ دیلر، پیچر است. پیچر اولین دست را آغاز می‌کند و خالی که اولین دست با آن شروع می‌شود برای بقیه دست تبدیل به حکم می‌شود. شریک پیچر می‌تواند پس از آن کارت‌های خود را بردارد. کسی که بالاترین کارت خال لید شده‌ را بازی کند برنده دست می‌شود. مگر اینکه بریده شود. در این صورت بالاترین حکم برنده را مشخص می‌کند. بازیکنان باید در صورت امکان از خال لید شده‌ پیروی کنند. بازیکنی که هیچ کارتی از آن خال ندارد، می‌تواند به میل خود حکم بازی کند یا کارتی را مردود کند. برنده هر دست، آغازگر دست بعدی خواهد بود.

امتیازات

امتیازات اغلب با چسباندن‌ میخ روی تخته امتیاز ثبت می‌شوند:

هنگامی که هر یک از حکم‌های امتیازآور (آس، شاه، بی بی، سرباز، 9 و 5) یا هر پنج دیگری بازی شوند، تیمی که برنده دست شده‌ است، امتیازهای نشان داده‌ شده‌ در جدول سمت چپ بالا را در پایان تریک دریافت می‌کند.

پس از انجام هر 9 تریک، هر تیم بر اساس جدول سمت راست بالا، ارزش کل کارت‌هایی را که برداشته محاسبه می‌کند. تیمی که امتیازات بیشتری دارد 8 میخ به نشانه امتیاز بازی به تخته می‌زند. در صورت تساوی هیچ یک از تیم‌ها این 8 امتیاز را کسب نمی‌کنند.

مشاهده‌ می‌کنید که حداکثر امتیازی که می‌توان از یک دست روی تخته چسباند، با بردن‌ تمام کارت‌های امتیاز و بازی، 52 است.

• 4 + 3 + 2 + 1 = 10 برای آس، شاه، بی بی و سرباز حکم
• 10 + 9 = 19 برای 9 و 5 حکم
• 5 + 5 + 5 = 15 برای 5های دیگر
• و همچنین 8 برای بازی

اغلب، کمتر از 52 امتیاز در دسترس بازیکنان است زیرا برخی از کارت‌های امتیازآور در میان 16 کارت توزیع نشده قرار می‌گیرند. در‌ لنشر برنده اولین تیمی است که به امتیاز 91 یا بیشتر برسد (یک و نیم بار دور تخته).

در‌ وست میدلندز، بازی  چیس د ناین یا چیسر با امتیاز 121 (دو بار دور تخته) انجام می‌شود.

در ولز جنوبی، اولین تیمی که به امتیاز 121 برسد یا از آن عبور کند (دوبار دور تخته) برنده یک دور یا “Leg” است. برای بازی بعدی، گروه‌ها به همان شکل باقی می‌مانند. برای پیچ جدید کارت‌ها یک بار دیگر بر زده‌ می‌شوند. معمولاً دو بازیکنی که در شروع بازی قبلی کات نکرده‌اند این کار را انجام می‌دهند. اولین تیمی که در دو بازی پیروز شود، برنده کلی مسابقه است.

در چشر، هر ردیف از 30 سوراخ روی تخته برابر با یک لگ (Leg) است. بنابراین یک بازی کامل (121 امتیاز) شامل چهار لگ خواهد بود.

انواع بازی

1 برای کارت بالا، 1 برای سرباز، 6 برای بازی

طبق گفته‌های کن سواین در پرستون لنکشر، به جای تعیین 8 امتیاز بازی در پایان، تیمی که ارزش کل کارت‌های آن بیشتر است، 6 امتیاز کسب می‌کند. علاوه بر این، یک امتیاز با میخ توسط تیمی که سرباز حکم را در یک دست گرفته‌ است (علاوه بر امتیاز تریکی که سرباز در آن بازی شده‌) به تخته زده‌ می‌شود. یک امتیاز نیز توسط تیمی که دارای بالاترین حکم باشد به تخته زده‌ می‌شود. اگر کارت سرباز تقسیم نشده باشد، امتیاز آن ثبت نخواهد شد.

1 برای کارت بالا، 1 برای پایین، 1 برای سرباز، 5 برای بازی

فیل رنچ از مکلسفیلد و کالین رالینسون از بارو این فرنس، نوعی از بازی را گزارش می‌کنند که در آن امتیازاات متفاوتی در پایان بازی برای کارت بالا، پایین، سرباز و بازی به دست می‌آیند. بالاترین امتیاز توسط تیمی که بالاترین حکم را دریافت کرده است ثبت می‌شود. امتیاز پایین توسط تیمی که دست حاوی کم‌ترین حکم را گرفته‌ دریافت می‌شود.

امتیاز سرباز نیز توسط تیمی که سرباز را برنده‌ شده‌ باشد (در صورتی که کارت آن پخش شده‌ باشد) گرفته‌ می‌شود. 5 امتیاز بازی هم توسط تیمی که بیشترین امتیاز کارت را دارد (در صورت تساوی هیچ کس امتیازی دریافت نمی‌کند) ثبت می‌شود. توجه داشته باشید که این نقاط فقط در انتهای بازی و دقیقاً به ترتیب بالا، پایین، سرباز، بازی مشخص می‌شوند. اگر هر دو تیم نزدیک به برد باشند، این ترتیب در تقدم می‌تواند مهم باشد. یکی دیگر از ویژگی‌های بازی مکلسفیلد این است که وقتی کارت‌ها در ابتدا بر زده‌ می‌شوند، تیمی که کارت پایین‌تر را می‌کشد (با شمارش آس به عنوان کارت بالا) اول پیچ می‌کند.

امتیازبندی جداگانه “بالا”، “کم”، “سرباز” و “بازی” در پایان بازی، مانند نوع سنتی این بازی یعنی All Fours، احتمالاً نمایانگر شکل قدیمی‌تری از بازی است که بعداً در بسیاری از مناطق و توسط یکپارچه‌سازی ساده‌تر شد. این امتیازات به یک امتیاز کلی 8 برای بازی تبدیل می‌شوند.

فور پیچز (Four Pitches)

در برنلی نوعی از بازی شامل “چهار پیچ” است. یعنی یک دیل توسط هر بازیکن که در پایان آن، تیمی که امتیاز بالاتری داشته باشد برنده می‌شود. از روش امتیاز دهی “1 برای زیاد، 1 برای کم، 1 برای سرباز و 5 برای بازی” در آن استفاده می‌شود.

جکز آوت (jacks out)

در هنگ چشر، تشکیل یک دان با فریاد “جکز آوت” انجام می‌شود. سپس افراد تعدادی کارت را با قیمت تعیین‌‌ شده‌‌‌ برای هر کارت از بسته خریداری می‌کنند. این کارت تبدیل به کیتی (kitty) می‌شود که توسط تیم برنده جمع آوری می‌شود. به هر بازیکن به مبلغ  خریداری شده‌‌، تعداد مشخصی کارت داده‌‌ شده‌‌ که رو به بالا قرار داده‌ می‌شوند.این کار تا زمانی که تمام سربازها ظاهر شوند تکرار می‌شود. به بازیکنی که یک یا چند سرباز دارد، در دورهای بعدی دیل، به همان تعداد، کارت‌های کمتری داده‌ می‌شود.

به عنوان مثال، فرض کنید بازیکنی 5 کارت خریداری کرده و در 5 کارت اول خود دو سرباز دریافت می‌کند. زمانی که دیل دوباره به او برسد، تنها 3 کارت دیگر به او داده‌ می‌شود. بازیکنی که مزیت گرفتن‌ اولین کارت‌های پخش شده‌‌ را دارد با بر زدن‌ یک کارت و شمارش دور دیلر (بی طرف) تعیین‌ می‌شود. سرباز= 11، بی بی= 12 و شاه= 13.

اگر چهار سرباز به چهار نفر مختلف داده‌ شوند، این بازیکنان به صورت قرمز در مقابل مشکی جفت می‌شوند. بازیکنی که دو سرباز بگیرد می‌تواند یکی را به کسی که هیچ سربازی ندارد بفروشد. بازیکنی که سه سرباز داشته باشد “کیتی” را بلافاصله به طور کامل برنده می‌شود. اگر دو بازیکن هر کدام دو سرباز بگیرند، کیتی به طور مساوی بین آن‌ها تقسیم می‌شود. اعلام آن بوسیله “نو گیم، جکز آوت” انجام می‌شود. سپس خرید کارت‌ها دوباره شروع می‌شود. شرط‌بندی‌های جانبی نیز رایج هستند. به‌عنوان مثال شرط بندی روی اولین تیمی که به یک امتیاز معین می‌رسد، یا شرط بر روی اینکه چه کسی 8 امتیاز بازی را در یک دیل خاص می‌برد و این که یک تیم با گرفتن‌ چند دست برنده‌ می‌شود و غیره.

کریب و دان لیگ (Crib and Don league)

دان لیگ و ابرکارن کریب از 12 تیم باشگاهی یا قمارخانه‌ای تشکیل می‌شود. حداقل پنج بازیکن در هر تیم وجود دارند؛ اگرچه تیم‌ها گاهی اوقات با بیش از ده بازیکن هم به میدان می‌روند. نه مسابقه در این نسخه انجام می‌شود: سه مسابقه دان، سه مسابقه دابل کریبیج و سه مسابقه سینگل کریب. هر یک از این 9 بازی برای تعیین بهترین لگ از سه لگ انجام می‌شوند. برندگان مسابقه یک امتیاز به کل امتیاز تیم در آن در شب اضافه می‌کنند.

دابل کریبج(Double Cribbage)

این نسخه یک کریبج  چهار نفره با تیم‌های ثابت است. به هر بازیکن پنج کارت داده‌ می‌شود. هر کدام یک کارت در جعبه دیلر می‌اندازند. امتیاز بازی 121 است.

کریبج انفرادی (Single Cribbage)

کریبج انفرادی یک کربیج پنج کارته دو نفره است که تا ۶۱ امتیاز بازی می‌شود.

پس از انجام تمام مسابقات، تعداد بردهای هر تیم به مجموع امتیازات آنان برای کسب قهرمانی اضافه می‌شود. به عنوان مثال، اگر یک تیم 7 – 2 برنده شود، 7 امتیاز قهرمانی لیگ کسب کرده و حریف آن‌ها 2 امتیاز کسب می‌کند.

رتبه بندی کارت‌ها و ارزش آن‌ها

در نسخه قبلی، رتبه بندی کارت‌ها در خال حکم در لنکشر از بالا به پایین به این صورت بیان می‌شد. 5، 9، آس، شاه، بی بی، سرباز، 10، 8، 7، 6، 4، 3، 2، اما این یک اشتباه بود. بررسی‌های بعدی تایید کردند که آس حکم بالاترین کارت در تمام مناطقی است که این بازی در آن انجام می‌شود. این سوء تفاهم به این دلیل به وجود آمد که حکم‌ها اغلب به ترتیب ارزش امتیازی آن‌ها لیست می‌شوند نه به ترتیب رتبه بندی آن‌ها. متاسفانه این اشتباه از آن زمان در کتاب‌های مختلف بازنشر شده‌ است. من به خاطر سهم خودم در انتشار این خطا عذرخواهی می‌کنم.

آرتور تیلور در کتاب بازی‌های سنتی میخانه‌ای گینس، که در سال 1992 منتشر شد، قبل از اینکه این صفحات وب وجود داشته‌ باشند، حکم‌ها را به ترتیب 9، 5، آس، شاه، بی بی، سرباز فهرست کرد، بدون اینکه مشخص کند آیا این ترتیب بر اساس رتبه‌بندی انجام شده‌ است یا خیر. در کتاب او همچنین به 5 حکم به جای 10 امتیاز 19 امتیاز داده‌ شده‌ است. به نظر می‌رسد که این یک اشتباه چاپی بوده باشد.

خطاها

مجازات‌های زیر برای خطا، مجازات‌هایی هستند که در بولتون توسط بازیکنانی که در مورد بازی‌ها اطلاعاتی به من داده‌اند، استفاده می‌شوند.

بازی خارج از نوبت

مجازات دوستانه: کارت “boarded” می‌شود. یعنی کارت رو به بالا روی میز گذاشته‌ می‌شود و باید در فرصت بعدی مطابق مقررات بازی شود.
لیگ: علاوه بر توضیحات بالا، تیم خاطی 19 امتیاز خود را از دست می‌دهد.

خطای رنگینگ(Reneging)

عدم بازی یک کارت از خال لید شده‌ در دست در حالی که چنین کارتی دارید.

مجازات دوستانه: دیل متوقف شده‌ و دیل مجدد صورت می‌گیرد.
لیگ: علاوه بر انجام این کار، تیم خاطی 52 امتیاز جریمه می‌شود.

بلایند دان (Blind don)

توضیحات این نسخه دو نفره از ناین کارد دان توسط برنارد اسکات ارائه شده‌ است. او این بازی را در یک کارخانه بافندگی در برنلی لنکشر، در دهه 1970 آموخته است.

در هر دیل، یک بازیکن دیلر است و بازیکن دیگر پیچ می‌کند. پیچ اول توسط بر زدن‌ تعیین می‌شود. آس، کارت بالا در نظر گرفته‌ می‌شود. برنده پیچر خواهد بود و نوبت دیل و پیچ متناوباٌ تغییر می‌کند.

36 کارت به شرح زیر تقسیم می‌شوند. 18 کارت اول رو به پایین گذاشته‌ می‌شوند. تقسیم از سمت چپ انجام می‌شود و به طور متناوب به هر بازیکن یک کارت داده‌ می‌شود. به طوری که هر بازیکن یک ردیف 9 کارتی داشته باشد. احتمالاً دلیل نامگذاری این بازی به نام بلایند دان همین موضوع است. سپس 18 کارت دیگر، رو به بالا، یکی یکی در بالای هر کارت رو به پایین، به طور متناوب قرار می‌گیرند. تقسیم کارت‌ها بین دو بازیکن (دوباره) از سمت چپ شروع می‌شود.

رتبه بندی کارت‌ها و امتیازات مانند ناین کارد دان است. بازی نیز مانند ناین کارد دان انجام می‌شود. هر بازیکن با کارت‌های رو به بالای خود بازی می‌کند و هر دست فقط از دو کارت تشکیل شده‌ است. پس از این که هر دو بازیکن در یک دست بازی کردند، هر کارت رو به پایینی که در معرض دید قرار گیرد و کارت روی آن بازی شده‌ باشد، رو به بالا برگردانده‌ می‌شود. این کارت اکنون برای بازی در دسترس است.

امتیازدهی همانند ناین کارد دان است و از روش 1 برای بالا، 1 برای پایین، 1 برای سرباز و 5 برای بازی استفاده می‌شود. چهار پیچ (دو دیل توسط هر بازیکن) انجام می‌شوند. برنده بازیکنی است که امتیاز بیشتری کسب کند.

کالین رالینسون از نسخه دیگری از بلایند دان که در منطقه استالیبریج/هاید در نزدیکی منچستر بازی می‌شود خبر داده‌ است. در آن دو بازیکن هر کدام 7 کارت که رو به پایین قرار داده‌ شده‌اند دریافت می‌کنند. سپس پیچر 7 کارت رو به بالا نیز به علاوه کارت‌های اول می‌گیرد. در همین حال دیلر نیز 7 کارت می‌گیرد که رو به پایین بر روی کارت‌های اول قرار می‌گیرند.

سپس به هر بازیکن 4 کارت به عنوان یک دست داده‌ می‌شود. بازیکنان کارت‌ها را برمی‌دارند و به آن‌ها نگاه می‌کنند. این کارت‌ها توسط بازیکنان دیگر دیده‌ نمی‌شوند. پیچر بر اساس 4 کارتی که در دست دارد و 7 کارت آشکار شده‌ خود حکم را اعلام می‌کند. پس از آن دیلر 7 کارت بالای کارت‌های خود را برمی‌گرداند و رو به بالا قرار می‌دهد و بازی شروع می‌شود. کارت‌ها را می‌توان از روی میز یا دست بازی کرد. از همه جهات دیگر بازی مانند بلایند دان انجام می‌شود که در بالا توضیح داده‌ شد.

کالین رالینسون از یک بازی 3 نفره دیگر نیز صحبت به میان آورده‌ است. طبق گزارش او در این بازی هر بازیکن دارای 5 دست دو کارتی و 4 کارت دیگر است. به این ترتیب فقط 10 کارت بدون استفاده باقی می‌مانند.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی بیسکا (Bisca)

آیریش دان (Irish Don)

توضیحات داده‌ شده‌ از اطلاعات چندین بازیکن در ایرلند، عمدتاً در دوبلین و کورک، گردآوری شده‌ است. گزارش‌هایی از این بازی در بریتانیا توسط ایرلندی تبارها نیز وجود دارد.

بازیکنان و کارت‌ها

چهار بازیکن در دو گروه ثابت وجود دارند که در طول میز در برابر یکدیگر قرار می‌گیرند. یک بسته استاندارد 52 کارتی در بازی استفاده‌ می‌شود. کارت‌ها از بالا به پایین به این شکل رتبه بندی می‌شوند: آس، شاه، بی بی، سرباز، 10، 9، 8، 7، 6، 5، 4، 3، 2 در هر خال.

برای برندگان دست‌هایی که دارای کارت‌های خاصی هستند امتیازات به شرح زیر ثبت می‌شوند:

آس حکم 4  امتیاز
شاه حکم 3 امتیاز
بی بی حکم 2 امتیاز
سرباز حکم 1 امتیاز
9 حکم (بیگ دان یا دان بزرگ) 18 امتیاز
5 حکم (لیتل دان یا دان کوچک) 10 امتیاز
هر 9 غیر حکم  9 امتیاز
هر 5 غیر حکم  5 امتیاز

بنابراین در مجموع در هر دیل 80 امتیاز قابل کسب وجود دارد.

برخی از بازیکنان با یک بسته کوچک 48 یا 44 کارتی بازی می‌کنند که با حذف کارت‌های دو و گاهی اوقات نیز سه از یک بسته استاندارد به دست می‌آید. به این ترتیب بازیکنان هر کدام تنها 12 یا 11 کارت خواهند داشت. امتیاز تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد زیرا هیچ یک از کارت‌های حذف شده‌ کارت امتیازآور نیستند.

دیل و بازی

دیل و بازی در جهت حرکت عقربه‌های ساعت انجام می‌شود. هر بازیکنی می‌تواند اول دیل کند. دیلر کارت‌ها را بر می‌زند. بازیکن سمت راست دیلر نیز کات می‌کند. دیلر همه کارت‌ها را یکی یکی بین بازیکنان پخش می‌کند. به طوری که همه 13 کارت داشته باشند. در دست اول، دارنده 2 خشت “پیچ” یا “pusck out” می‌کند. (اولین دست را آغاز می‌کند). برخی بازیکنان از 2 خشت برای تعیین اولین پیچر استفاده می‌کنند. برای دیل بعدی، نوبت پیچ از سمت چپ حرکت می‌کند. دیلر همان پیچر دست قبلی است. بنابراین پیچر بازیکن سمت چپ دیلر است.

خال کارتی که پیچر توسط آن دست اول را آغاز می‌کند، تبدیل به حکم برای آن دیل می‌شود. مانند ناین کارد دان، هم تیمی پیچر تا زمانی که اولین کارت بازی شود نباید به کارت‌های خود نگاه کند.

بازیکنان باید در صورت امکان از خال لید شده پیروی کنند. بازیکنی که نتواند پیروی کند می‌تواند هر کارتی را به جای آن بازی کند. برنده هر دست کسی است که بالاترین حکم را در آن بازی کرده باشد. اگر حکم بازی نشود، برنده کسی است که بالاترین کارت خال لید شده را بازی کند. برنده هر دست آغازگر دست بعدی است.

مانند بسیاری از بازی‌های ورقی گروهی، صحبت کردن یا علامت دادن به شریکتان مبنی بر این که چه کارتی در دست دارید یا دوست دارید شریک چه چیزی بازی کند، غیر مجاز است. ارسال علامت پنهانی غیر مجاز به هم تیمی را “بیلینگ” می‌نامند.

امتیازدهی

به جای تثبیت امتیازات در طول بازی، هر تیم تا پایان بازی منتظر می‌ماند و کارت‌های امتیازی را که در تریک برده خود دارد می‌شمارد. این عمل گاهی اوقات به عنوان “counting the fat” شناخته می‌شود. از آن‌جا که همه کارت‌ها در بازی هستند، امتیازات دو تیم باید همیشه به 80 برسد. کسب تمام 80 امتیاز در یک دیل، گاهی اوقات “بنک کردن (doing the bonk)” یا دادن بنک یا جینک (jink) به تیم دیگر نامیده می‌شود.

اولین تیمی که بیش از 80 امتیاز کسب کند برنده بازی است. بنابراین یک بازی فقط دو دیل طول می‌کشد (یک پیچر برای هر تیم)؛ مگر این که یک تیم در پایان دیل اول آن قدر عقب باشد که تصمیم به واگذاری بازی بگیرد.

طبیعی است که بازیکنان امتیاز اولین دیل را به خاطر بسپارند. برای ثبت آن از هیچ کاغذ یا تخته ای استفاده نمی‌شود. در جریان دیل دوم، تیمی که 80 امتیاز دارد می‌تواند بازی را متوقف کند و ادعا کند که برنده شده است. اگر دیل دوم تا پایان انجام شود و امتیازات 80-80 باشد، آخرین تیمی که دست را با امتیاز کارت ویژه برده است، بازنده اعلام می‌شود؛ زیرا تیم دیگر باید قبل از آن‌ها به 80 رسیده باشد.

انواع بازی

در برخی از انواع بازی اگر امتیاز در پایان دیل دوم 80-80 باشد، بازی مساوی خواهد بود. به این ترتیب هیچ کس برنده یا بازنده نیست.

برخی از گروه‌ها به روش “بهترین سه بازی”، بازی می‌کنند. بعد از بازی اول، نوبت‌های پیچ و دیل دوباره به سمت چپ منتقل می‌شوند تا همه یک بار پیچر باشند. اگر بعد از چهار دیل، تیم‌ها هر کدام یک بازی را برده باشند، از 2 یا 3 خشت برای تعیین اولین پیچر برای بازی تعیین کننده که شامل دو دیل است استفاده می‌شود.

در برخی از بازی‌ها برندگان کلی اولین کسانی هستند که به تعداد بازی‌های توافق شده پیروز ‌شوند.

لوک اوگریدی ما را مطلع کرده است که دان در زندان‌های ایرلند یک بازی بسیار محبوب است. معمولاً اولین تیمی که 3 یا 5 بازی را می‌برد، برنده مسابقه است. اما اگر تیمی به دیگری “بونک” یا “جینک” بدهد، ارزشی برابر با 2 بازی دارد. پیچر نیز در بازی ثابت می‌ماند. در اولین دیل از یک مسابقه، پیچر می‌تواند این وظیفه را به هم تیمی خود واگذار کند.

شریک او سپس از یک کارت برای تعیین خال حکم استفاده می‌کند. در سایر دیل‌ها نیز پیچر می‌تواند پیچ را به حریف سمت چپ خود واگذار کند. اگر پیچر کارت امتیازآوری نداشته باشد، می‌تواند درخواست کند دیل تکرار شود. قوانین دقیق از زندانی به زندان دیگر متفاوت هستند. به عنوان مثال در زندان کورک، اگر آس، شاه، بی بی، سرباز یا 10 دارید باید پیچر شوید. در زندان مانتجوی این قوانین در مورد 9 یا 5 صدق می‌کنند. در زندان ویتفیلد هم آس، شاه، بی بی و سرباز تعیین کننده این هستند که باید به میدان بروید.

الین لینچ یک نوع دو نفره از بازی را توصیف می‌کند که در آن 13 کارت به هر بازیکن داده می‌شود. بازیکنی که دیلر نیست پیچ می‌کند. خال کارت آغازگر دست، حکم است. پس از بازی کردن 13 دست، ورق‌های باقی مانده پخش می‌شوند و بازی با همان حکم ادامه می‌یابد. برنده دست سیزدهم، دست بعدی را آغاز می‌کند. بدیهی است که بهتر است کارت‌های بازی شده در قسمت اول را به خاطر بسپارید؛ به این ترتیب در قسمت دوم دست حریف خود را می‌دانید. وقتی همه کارت‌ها بازی شدند، امتیازات بازی به روش معمول ثبت می‌شوند و نوبت دیل به بازیکن دیگر می‌رسد.

ناد (Nod)

اطلاعات این نوع از بازی که در موسسه فناوری دوبلین بازی می‌شود توسط دیمین والش به دست ما رسیده است. مکانیک بازی مانند دان است اما هدف این است که تا حد ممکن امتیاز کمتری کسب کنید. بدیهی است که بازیکن سمت چپ دیلر ضعیف‌ترین خال خود را به عنوان حکم انتخاب کند. البته نمی‌توان خالی را انتخاب کرد که آز آن هیچ کارتی ندارید، زیرا کارتی از آن خال برای بازی کردن وجود ندارد.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی بوناکن (Boonaken)

فت (Phat)/ (Fat)

گردآوری شده از اطلاعات هیرفورد از چشر، روگلی در استفوردشر و مادرول و ویشا در اسکاتلند.

در هرفورد باوری سنتی وجود دارد که فت توسط نیروهای آمریکایی مستقر در آنجا در طول جنگ جهانی دوم به آن منطقه آورده شده است. با این حال، به گفته یان لجروود، فت قبلاً در بریتانیا نیز در طول جنگ جهانی اول بازی می‌شد و هر دو پدربزرگ او آن را بازی می‌کردند. او می‌گوید که رانندگان اتوبوس لندن و متصدیان آن‌ها در حالی که منتظر شیفت یا حرکتشان بودند، فت بازی می‌کردند. آرتور تیلور در کتاب خود گزارش می‌دهد که فت در اطراف نوریچ نیز بازی می‌شود. مقاله ای در روزنامه شرقی دیلی پرس (فوریه 2018) نیز تایید می‌کند که فت در فری آرمز در گلدستون در نزدیکی بکلز بازی می‌شود.

بازیکنان، کارت‌ها و هدف بازی

چهار بازیکن در بازی وجود دارند. هم تیمی‌ها مقابل یکدیگر می‌نشینند. برای بازی از یک بسته کارت استاندارد 52 تایی استفاده می‌شود. هدف این است که با برنده شدن دست‌های حاوی کارت‌های ارزشمند، امتیاز کسب کنید. برخی از کارت‌ها که به آن‌ها فت گفته می‌شود برای تیمی که برنده آن است، امتیاز فوری ثبت می‌کنند. امتیازات روی یک تخته ثبت می‌شوند. امتیازهای بیشتر پس از پایان بازی توسط تیمی که بیش از نیمی از ماک‌ها (کارت‌های مردود شده (Muck)) را جمع کرده است، دریافت می‌شوند.

در اسکاتلند، 9 حکم “بیگ دان” و 5 حکم “وی دان” نامیده می‌شود. در هیرفورد، 9 حکم “بابلر” و 5 حکم “دان” است.

دیل و بازی

دیل و بازی در جهت حرکت عقربه‌های ساعت است. هر بازیکن یک یک بار کات می‌کند. هرکسی پایین ترین کارت را کشیده باشد، اولین پیچر است. دیلر بازیکن سمت راست پیچر خواهد بود. نوبت دیل بعد از هر دست به سمت چپ تغییر می‌کند و پیچر بازیکن سمت چپ دیلر است.

دیلر همه کارت‌ها را یکی یکی تقسیم می‌کند، به طوری که هر بازیکن 13 کارت داشته باشد. بازیکنی که در سمت راست دیلر قرار دارد (شریک پیچر) نباید کارت‌های خود را تا زمانی که پیچر دست را شروع کند بردارد.

بازیکنی سمت چپ دیلر بازی را آغاز می‌کند. خال کارتی که دست اول با آن شروع می‌شود در باقی زمان دست حکم است. بازیکنان در صورت امکان باید از این خال پیروی کنند. بازیکنی که هیچ کارتی از آن خال ندارد، می‌تواند به میل خود حکم بازی کرده یا یک کارت را مردود کند. کسی که بالاترین حکم را در این دست بازی کند برنده می‌شود. اگر هیچ حکمی بازی نشود، بالاترین کارت خال لید شده برنده را مشخص می‌کند. برنده یک دست، آغازگر دست بعدی خواهد بود.

امتیازدهی

امتیازات معمولاً روی یک تخته ثبت می‌شوند که مانند تخته کربیج با نصف طول معمولش است.

از اسکاتلند به من گفته شده است که امتیازات در یک برگه ویژه نوشته می‌شود.

امتیازها در پایان هر دست حاوی فت و در پایان بازی برای ماک، همانطور که در بالا توضیح داده شد، ثبت می‌شوند. اولین تیمی که در مجموع 181 امتیاز (دو برابر تخته) را ثبت کند برنده بازی است.

از آنجایی که در هر دیل 88 امتیاز وجود دارد (80 فت به علاوه 8 امتیاز) اکثر بازی‌ها در چهار دیل تمام می‌شوند. هر بازیکن یک پیچ انجام می‌دهد. اگر هیچ یک از تیم‌ها تا آن زمان برنده نشده باشند، دیل پنجم آغاز می‌شود. برنده‌ اولین تیمی است که به اندازه کافی فت را برای رسیدن به امتیاز 181 ثبت کند. البته پیچر دیل پنجم همان پیچر دیل اول خواهد بود. توجه داشته باشید که در این دیل ماک شمارش نمی‌شود، زیرا فت همیشه برای این که یک تیم قبل از پایان بازی به امتیاز 181 برسد کافی است.

گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که هر تیم 40 امتیاز ماک دارد. در آن صورت، 8 امتیاز به دیل بعدی منتقل می‌شود. تیمی که ماک بیشتری داشته باشد، امتیاز 16 – 8 را برای دیل جدید به همراه 8 امتیاز منتقل شده برای خود ثبت می‌کند.

در بعضی بازی‌ها ممکن است دو تیم 40-40 مساوی باشند اما یک تیم اکثریت ده‌ها (سه یا چهار عدد) را داشته باشد.در این شرایط آن تیم 8 امتیاز را برای ماک می‌برد. اگر ده‌ها نیز 2-2 مساوی باشند، ماک باید مانند روش بالا محاسبه شود.

انواع بازی

در نوعی از بازی، کارت‌ها در دسته‌های سه تایی و چهارتایی تقسیم می‌شوند. این کار تا زمانی که هر بازیکن 13 کارت دریافت کند در ترکیب‌های مختلف قابل انجام است. گاهی هم تقسیم کارت‌ها در چهار دسته سه تایی به همراه یک کارت جداگانه انجام می‌شود.

در ابتدا امتیازات در این بازی با استفاده از یک تخته کربیج معمولی با دو خط 30 امتیازی در هر طرف ثبت می‌شدند. بازی نیز همچنان در 181 امتیاز انجام می‌شد، یعنی سه بار دور تخته و سپس اتمام بازی.

در هیرفورد، تقسیم کارت شامل چهار دور و هربار سه کارت است. یک دور نهایی با یک کارت برای هر بازیکن نیز بعدتر انجام می‌شود. در صورت ماک 40-40، امتیازی بازی 4-4 بین دو تیم تقسیم می‌شود. در دهه 1960 سبک جدیدی از امتیازدهی با سه خط در هر طرف و 60 امتیاز در هر خط معرفی شد. بنابراین یک تیم باید لاین اول، دوم و سوم را به اضافه یک امتیاز نهایی دریافت کند تا به امتیاز 181 رسیده و برنده شود.

مطالب مرتبط: معرفی و بررسی بازی بومکه ویز (Boomke Wies)