معرفی، آموزش و بررسی بازی کارتی سدما (Sedma)

سدما یک بازی ورق سبک تریک است که در کشور جمهوری چک محبوب می‌باشد. این بازی عموما برای دو یا چهار بازیکن طراحی شده‌ که در آن یک کارت فقط با یک کارت برابر با خودش یا یک هفت می‌تواند شکست بخورد. در ادامه این مقاله به معرفی و آموزش سدما و انواع آن خواهیم پرداخت. پس همراه بیوکازینو باشید.

مقدمه

سدما (Sedma – به معنی هفت) یکی از بازی‌های کارتی کشور چک است. این بازی متعلق به یک گروه غیرمعمول از بازی‌های تریک است. این گروه از بازی‌ها تنها در اروپای شرقی یافت می‌شوند. در این بازی یک کارت فقط با یک کارت برابر با خودش یا یک هفت می‌تواند شکست بخورد. به گفته توماش سوبودا، که کتابش با عنوان قوانین رسمی بازی‌های ورق (Oficiální Pravidla Karetních Her) منبع بسیاری از بازی‌های ورقی است، سدما در دهه 1960 از مجارستان یا اسلواکی، ابتدا به موراویا و سپس به بوهمیا معرفی شد. در این مناطق بازی به علت قوانین ساده و جذابیت خود به سرعت در میان مخاطبان محبوب شد. سدما به روند تکاملی خود ادامه‌ داده‌ و در حال حاضر چندین نسخه از بازی توسط بازیکنان انجام می‌شوند.

بازیکنان و کارت‌ها

سدما برای دو یا چهار بازیکن به صورت شراکتی طراحی شده‌ است. اعضای یک تیم در مقابل هم می‌نشینند. علاوه بر این می‌توان آن را توسط سه نفر بازی کرد، به نحوی که هر فرد برای خودش بازی کند.

به طور معمول از یک بسته ورق آلمانی 32 کارته در سدما استفاده می‌شود. در این دک خال‌های بلوط،‌ برگ‌، دل‌ و توپ از آس تا شاه، اوور، آندر، ده، نه، هشت و هفت رتبه بندی می‌شوند. در صورت لزوم می‌توان یک بسته 32 کارتی فرانسوی را با بسته آلمانی جایگزین کرد. وقتی بازی توسط سه نفر انجام می‌شود، دو کارت بی اهمیت (معمولاً دو هشت یا یک هشت و یک نه) خواهند شد و از دک حذف می‌شوند. در چنین حالتی 30 کارت باقی می‌ماند.

در بازی، آس و ده هر کدام 10 امتیاز دارند. کارت‌های دیگر بی ارزش هستند. آخرین تریک هم دارای 10 امتیاز است که منجر می‌شود هر دست در مجموع 90 امتیاز داشته باشد.

تقسیم کارت و بازی در جهت عقربه‌های ساعت انجام می‌شود.

تقسیم کارت

دیلر چهار کارت به هر بازیکن می‌دهد، به طور رایج هر بار دو کارت. کارت‌های باقی مانده‌ رو به پایین بر روی هم چیده می‌شوند.

در دست‌های دوم و بعدی، کارت‌ها توسط بازنده (یکی از بازنده‌ها) دست قبلی با هم بر زده‌ شده‌ و برنده (یکی از اعضای تیم برنده) هدایت‌گر تریک اول خواهد شد. در یک بازی چهار نفره این بدان معناست که اگر تیم دیلر برنده دست شود دیل را به چپ پاس می‌دهد، در حالی که اگر تیم دیلر دست را ببازد، هم تیمی دیلر تقسیم کارت را بر عهده خواهد گرفت.

نحوه انجام بازی

بازیکن سمت چپ دیلر هدایت گر اولین تریک خواهد بود. سایر بازیکنان به نوبه خود هر کدام یک کارت بازی می‌کنند. هر کارتی می‌تواند در یک تریک بازی شود. وقتی همه افراد یک کارت خود را بازی کردند، بازیکنی که اولین حرکت را انجام داده دو گزینه در اختیار دارد:

1. تریک را پایان بدهد. در این صورت آخرین بازیکنی که کارتی را بازی کرده‌ که برابر با اولین کارت بازی شده‌ به تریک یا هفت باشد، برنده می‌شود.
2. تریک را با بازی یک کارت دیگر که برابر با کارت اول یا هفت است ادامه بدهد.

اگر بازیکن اول تریک را ادامه دهد، سایر بازیکنان باید هر کدام به نوبه خود کارت دیگری را در آن بازی کنند؛ پس از آن بازیکن اول دوباره همان گزینه‌ها را در اختیار دارد. بازیکن اول می‌تواند انتخاب کند که تریک را برای دور سوم ادامه‌ داده‌ و دوباره راند چهارم را با بازی هفت‌ها یا کارت‌هایی مطابق با همان کارت اول، ادامه ‌دهد یا خیر. این تریک زمانی به پایان می‌رسد که اولین بازیکن توقف را انتخاب کرده یا همه افراد چهار کارت خود را بازی کرده باشند.

برنده آخرین فردی است که یا با کارتی که کارتش با کارت شروع کننده‌ تریک مطابقت داشته‌ باشد بازی کرده باشد یا این که هفت زده‌ باشد. برنده، تمام کارت‌های بازی شده‌ را جمع‌آوری می‌کند. وی آن‌ها را رو به پایین ذخیره می‌کند. در یک بازی تیمی، اعضای تیم تریک‌های خود را در یک بخش انبوه نگهداری می‌کنند. در ادامه بازی با برنده تریک آغاز خواهد شد. بازیکنان به نوبت کارت بالایی بسته‌ی رو به پایین را می‌کشند. این تا زمانی ادامه می‌یابد که همه آن‌ها دوباره چهار کارت داشته باشند. سپس برنده تریک با هدایت هر کارتی که تمایل دارد تریک جدیدی را آغاز می‌کند.

هنگامی که دک تمام شد، بازی با استفاده از کارت‌هایی که در دست بازیکنان باقی مانده است و تا زمانی که همه کارت‌ها بازی شوند، مانند قبل ادامه می یابد.

نمونه‌هایی از بازی: بازیکنان N(orth)، E(ast)، S(outh) و W(est) هستند. کارت‌ها به اختصار A (آس)، K (شاه)، O (اوور)، U (آندر)، 10، 9، 8 و 7 هستند. شمال (N) اولین تریک را آغاز می‌کند.

9:N، 10:E، S:U، 9:W – 9:N، 7:E، 8:S، 10:W : N (شمال) تصمیم می‌گیرد که بازی را برای دور دوم ادامه بدهد زیرا W (غرب) تا بدین جا برنده این راند است؛ با این حال E (شرق) 7 دارد و این تریک را به ثمر می‌رساند. W هم می‌تواند به شریکش 10 بدهد. N 9 یا 7 ندارد، بنابراین باید متوقف شود. همه افراد دو کارت می‌کشند. E به دلیل برد در تریک قبلی هدایت‌گر تریک بعدی خواهد شد.

آس:E، 7:S، آس:W، شاه:N : E به همین وضعیت راضی شده‌ و توقف می‌کند. همه افراد دوباره کارت می‌کشند. W پیروز شده‌ بود بنابراین هدایت‌گر تریک بعدی خواهد شد.

توجه داشته باشید که در سدما (برخلاف بازی‌های مرتبط دیگر) شما مجاز به ادامه تریک هستید، حتی اگر شما یا هم تیمی‌تان در حال حاضر برنده باشید. اگر به نظر برسد که با ادامه چنین روندی رقبا تحت فشار قرار خواهند گرفت، انجام این کار امری مفید است. اگر به آن‌ها فرصتی برای کشیدن‌ کارت جدید ندهید، ممکن است مجبور شوند یک ده یا آس در اختیار شما قرار بدهند.

نحوه امتیازدهی

هنگامی که تمام کارت‌ها بازی شدند، هر بازیکن یا تیم برای هر آس و 10 خود، ده امتیاز به دست می‌آورد. بازیکن یا تیمی که آخرین تریک را برنده شود، 10 امتیاز اضافی به مجموع امتیازات خود اضافه می‌کند. در مجموع 90 امتیاز در بازی وجود دارد.

• اگر هیچ بازیکن یا تیمی تمام 90 امتیاز را نداشته باشد، بازیکن یا تیمی که بیشترین امتیاز را داشته باشد، برنده 1 سهم از شرط است.
• بازیکن یا تیمی که تمامی90 امتیاز را به دست آورده‌ باشد، اما نه تمامی تریک‌ها را، برنده 2 سهم از شرط است.
• اگر یک بازیکن یا تیم تمامی کارت‌ها را ببرد، برنده 3 سهم از شرط خواهد بود.

در یک بازی 3 نفره شرط برنده توسط هر دو رقیب پرداخت می‌شود. اگر دو بازیکن در بالاترین امتیاز مساوی شوند، بازیکن سوم به هر کدام 1 سهم از شرط تعیین شده‌ را خواهد پرداخت. اگر همه افراد مساوی باشند (هر کدام 30) پرداخت شرط در بازی وجود نخواهد داشت.

انواع

چندین روش مختلف برای امتیاز دهی در بازی وجود دارد.

• شرط‌های برده‌ شده‌ تنها ممکن است به ‌عنوان امتیاز برای طرف برنده‌ ثبت شوند. در چنین حالتی اولین کسی که به یک هدف توافق شده‌، مثلاً 10 امتیاز برسد برنده‌ بازی خواهد شد. (در بازی 3 نفره شما به برنده 1، 2 یا 3 امتیاز می‌دهید یا در صورت تساوی دو نفر به هر دو برنده 1 امتیاز می‌دهید).
• در یک بازی دو یا چهار نفره، برخی به نحوی بازی می‌کنند که بازیکن یا تیم برنده، تفاوت امتیاز کارت بین دو تیم را کسب کرده و مجموع امتیازات هر تیم حفظ شود.
• در برخی نسخه‌ها هر بازیکن یا تیم امتیازی را که گرفته‌ است، به دست می‌آورد. برخی به نحوی بازی می‌کنند که 100 امتیاز در هر دست وجود داشته باشد: 80 برای آس و ده، 10 برای کسب آخرین تریک، و 10 امتیاز اضافی کنار گذاشته‌ شده‌ (در اصطلاح به استخر رفته‌). هنگامی که یک بازیکن یا تیم تمام امتیازات دست و آخرین تریک را به دست آورد، 100 امتیاز به اضافه تمام امتیازهای کنار گذاشته‌ شده‌ را به دست می‌آورد که در نهایت به صفر کاهش می‌یابد.

اسپالنا کازه – Spálená kaše (مش سوخته – burned mash) : در این گزینه در یک بازی دو یا چهار نفره، اگر یک تریک شامل چهار کارت از یک رتبه باشد که به طور متوالی پخش شده‌اند، مثلاً 9، 9، 9، 9، بازیکن چهارم (یا تیم بازیکن چهارم)، بلافاصله برنده‌ 1 سهم از شرط خواهد شد. برخی به نحوی بازی می‌کنند که در صورت وجود هفت سوخته (spálená sedma: تریکی متشکل از چهار هفت)، بازیکن چهارم بلافاصله برنده 3 سهم از شرط شود. برخی‌ به اسپالنا کازه 4 سهم می‌دهند. برخی دیگر هم برای اسپالنا کازه معمولی 5 سهم، ده سوخته 10 سهم و هفت سوخته‌ ارزش 15 سهم را قائلند.

طبق صفحه ویکی‌پدیای سدما در چک، برخی با شکل دیگری از سوختن‌ ‌بازی می‌کنند. اگر بازیکنی در هر نقطه از بازی دستی متشکل از چهار کارت برابر را جمع کند، بازی به پایان می‌رسد. تیم آن بازیکن بلافاصله برای بازی سوخته (spálená hra) 4 سهم از شرط را برنده‌ می‌شود.

سه بازیکن می‌توانند به عنوان تیم بازی کنند. بازیکنی که شاه برگ (یا در برخی نسخه‌ها شاه دل) را در اختیار دارد به تنهایی در برابر دو نفر دیگر (به عنوان تیم) بازی می‌کند. شاه برگ (یا دل) مانند یک هفت در این نسخه عمل می‌کند. در بازی سه نفره هیچ برنده‌ای با سوزاندن‌ وجود ندارد. در این حالت چهار کارت مساوی که به صورت متوالی بازی شوند، دست را نمی‌برند.

قوانین رسمی سوبودا (Svoboda’s Oficiální Pravidla) به یک نسخه سه نفره با 32 کارت اشاره کرده است که در آن یکی از تریک‌ها تنها شامل دو کارت است. اگر هفت تریک اول به طور معمول انجام شوند، پس از تریک هفتم فقط دو بازیکن می‌توانند کارت بکشند؛ یک بازیکن برای آخرین تریک هیچ کارتی نخواهد داشت. به گفته زیبنک هارتمن (Zbyněk Hartmann) می‌توان در یک موقعیت در طول بازی و پیش از اینکه دک تمام شود، به بازیکنی اجازه داده شود که به جای بازی در تریک، پاس بدهد؛ در این صورت تریک‌های باقیمانده تریک‌های کامل 3 کارتی خواهند بود.

نسخه‌ای از سدما وجود دارد که در آن آس و ده ارزش خاصی ندارند. در عوض، هدف صرفاً برنده شدن در تریک‌ها است. هر یک از هشت تریک موجود در این نسخه 1 امتیاز دارند.

سدما اوسموا (Sedma osmová)

معنای این عنوان چیزی شبیه به “هفت” یا “هشت” است. در این نوع بوهمیایی نسبتاً جدید، که در قوانین رسمی سوبودا شرح داده‌ شده‌ است، مکانیسم بازی و امتیازدهی مانند سدما است. تفاوت در این است که هشت‌ها و همچنین هفت‌ها در این نسخه کارت‌های وایلد هستند. قوانین برای کسب تریک برنده به شرح زیر است:

• کارتی که برابر با کارت اول در تریک است می‌تواند کارت برابر یا یک هفت یا هشت را شکست دهد.
• یک هشت می‌تواند کارتی را که برابر با اولین کارت در تریک است، یا یک هفت یا یک هشت دیگر را شکست دهد.
• یک هفت می‌تواند کارتی را که برابر با اولین کارت در تریک است، یا هفت دیگر را شکست دهد، اما هشت را شکست نمی‌دهد.

به عنوان مثال در یک تریک متشکل از آس، 8، 9، 7، هشت برنده می‌شود اما در آس، 8، آس، 7 هفت برنده می‌شود زیرا آس هشت را می‌زند و هفت آس را.

سوبودا همچنین نسخه‌ای از سدما اوسموا را توصیف می‌کند که امتیازدهی سنتی در سدما را با امتیازدهی برای کسب تریک‌ها ترکیب کرده است. آس و ده 10 امتیاز، هر تریک 10 امتیاز و آخرین تریک نیز 10 امتیاز اضافی به همراه دارد. این در مجموع منجر به وجود 170 امتیاز در بازی خواهد شد.

سدما اسلواکی (Slovak Sedma)

در نسخه اسلواکی امتیاز اضافی برای کسب آخرین تریک وجود ندارد. نوبت دیل تنها در صورتی در پایان دست به بازیکن بعدی می‌رسد که رقیب دیلر حداقل 60 امتیاز کارت را دریافت کرده باشد. در غیر این صورت همان بازیکن دوباره دیل می‌کند.

به گفته‌ لاکو کواچ (Laco Kováč) در یک نسخه محبوب از بازی، بازیکن یا تیم اگر دقیقاً 60 امتیاز بگیرد (رقیب 20 امتیاز دارد) 1 سهم از شرط را می‌برد. در صورتی هم که همه کارت‌ها را برنده شود 2 سهم از شرط نصیبش خواهد شد. در تمامی موارد دیگر هیچ امتیازی وجود ندارد و همان بازیکن دوباره دیل می‌کند. حتی امتیاز 80-0 هم در صورتی که طرفی که 0 امتیاز دارد حداقل یک تریک خالی را به دست آورده‌ باشد، برد به حساب نمی‌آید. برای برنده شدن، یک بازیکن یا تیم باید تمامی تریک‌ها را برنده شود یا ترتیبی بدهد که تیم رقیب دقیقاً 20 امتیاز کسب کند.

در این نسخه اگر آخرین کارت در آخرین تریک 7 باشد، و تیم آخرین بازیکن هنوز هیچ تریکی را نبرده باشد، آن 7 نهایی نمی‌تواند آخرین تریک را برنده شود. به عنوان مثال اگر A و C با B و D که هنوز تریکی را نبرده‌اند بازی کنند و آخرین تریک 10:A، 9:B، 9:C، 9:D باشد، هفت D بی ارزش است. A و  C برنده تریک آخر و دو سهم از شرط خواهند شد. با این حال، اگر آخرین تریک 10:A، 7:B، 9:C، 9:D، باشد، هفت B برنده آخرین تریک می‌شود (چون آخرین کارت نیست)؛ بنابراین نتیجه 90-10 شده و هیچ برنده‌ای وجود نخواهد داشت.

گاهی اوقات این بازی در قالبی 2 نفر و در اصطلاح با عنوان “فوتبال” انجام می‌شود. یک بازی فوتبال از 8 بازی سدما که در بالا توضیح داده شد تشکیل شده است (زمان بین دو نیمه بعد از 4 بازی است). هر سهم نشان دهنده یک گل است. بازیکنی که به عنوان “تیم میزبان” در نظر گرفته‌ می‌شود در هر بازی هدایت‌گر اولین تریک خواهد بود. اگر بازی در ورزشگاه بی طرف رخ بدهد، بازیکنان به نوبت هدایت اولین تریک را بر عهده می‌گیرند.

مطالب مرتبط: معرفی، آموزش و بررسی بازی کارتی تارتلی (Tartli)

مطالب مرتبط: معرفی، آموزش بررسی بازی کارتی اسکوبا (Escoba)